نویسندگان:

¹دانشجوی دکتری فقه خانواده، مجتمع آموزش عالی بنت‌الهدی، دانشگاه بین‌المللی المصطفی (جامعة المصطفی العالمیة)، قم، ایران

²استاد تمام گروه حقوق دانشگاه بین‌المللی المصطفی (جامعة المصطفی العالمیة)، قم، ایران

چکیده فارسی: طبق نظر مشهور فقها و حقوق‌دانان آنچه از مهر به‌واسطة عقد به ملکیت زوجه درمی‌­آید، کل مهریه است؛ اما پس‌از عقد، مالکیت زوجه بر نصف مهریه مستقر، و در نصف دیگر متزلزل است و پس‌از نزدیکی ثابت و مستقر می‌­شود. درصورت طلاق پیش‌از نزدیکی مالکیت متزلزل زوجه بر نیمة مهریه از بین می­رود و از مال او جدا می‌شود و به شوهر تعلق می­‌گیرد. اگر زوجه پس‌از انعقاد عقد، ذمة شوهر را از مهریه ابراء کند و این عقد پیش‌از نزدیکی به طلاق منجر شود، این سؤال مطرح می‌­شود که آیا شوهر حق رجوع به نصف مهر را دارد یا خیر؟ یافته‌­های پژوهش برمبنای روش تحلیلی ـ توصیفی نشان می‌­دهد که ادلة قول به جواز استرداد زوج به نیمة مهریه تمام و قطعی نیست و با استناد به قواعد فقهی احسان و عدل و انصاف، قول به عدم‌جواز استرداد زوج ثابت می­شود. همچنین اگر در ابراء مهریه، به وجود شرط ضمنی دوام زوجیت قائل شویم و ابراء را نوعی عقد بدانیم، می­‌توانیم با استفاده از تخلف شرط در ابراء (شرط دوام زوجیت)، حق رد ابراء را از طریق خیار تخلف شرط برای زوجه قائل شویم؛ دراین‌حالت، زوج باید نصف مهریه را به زن پرداخت کند.

Jurisprudential-Legal Examination of the Husband's Right to Restitution of Dowry which is Discharged by the Divorced Wife

English Abstract: According to the opinion of famous jurists and legal scholars, what becomes the property of the wife from the dowry through the marriage is the entire dowry; But after the marriage, the wife's ownership is fixed on half of the dowry and unstable on the other half, and it becomes fixed after intimacy. In case of divorce before intimacy, the wife's shaky ownership of half of the dowry will be lost and it is separated from her property and given to the husband. If the wife discharges the husband’s obligation from the dowry after the marriage, and this marriage leads to divorce before intimacy, the question arises as to whether the husband has the right to restitute half of the dowry or not. The findings based on the Analytical-descriptive method show that the proofs of the promise to allow the return of the spouse for half of the dowry are not complete and conclusive, and by referring to the jurisprudence rules of benevolence, justice, and fairness, the promise is proven to be not permissible for the returning of it to husband. Also, if we believe in the existence of an implied condition of the duration of marriage in the dowry, and we consider it as a type of contract, we can use the violation of the condition in the discharge situation (the condition of the duration of marriage) and give the wife the right to reject the discharge through the option of violating the condition. As a result, the husband must pay half of the dowry to the wife.