نویسندگان:

¹استادیار گروه روانشناسی، دانشکده علوم انسانی، دانشگاه کوثر بجنورد، بجنورد، ایران

²کارشناس ارشد روانشناسی عمومی، دانشگاه غیرانتفاعی تابران، مشهد، ایران.

چکیده فارسی: مقدمه: این پژوهش با هدف بررسی ارتباط بین والدین هلیکوپتری با نیازهای بنیادین روانشناختی و رفتارهای جامعه‌پسند در نوجوانان: نقش تعدیل‌گر جنسیت انجام شد.
روش: روش پژوهش توصیفی از نوع همبستگی بود. جامعه‌آماری پژوهش کلیه دانش‌آموزان مقطع نهم، دهم و یازدهم منطقه 2 شهر گرگان در سال 1402 بود که با استفاده از جدول مورگان 320 نفر به روش نمونه‌گیری در دسترس انتخاب شدند. ابزارهای پژوهش پرسشنامه‌های والدین هلیکوپتری پیستلا و همکاران (2020)، نیازهای بنیادین روانشناختی لاگاردیا و همکاران (2000) و رفتارهای جامعه‌پسند لوئیس پنر (2002) بود. داده‌های پژوهش با تحلیل رگرسیون چندگانۀ سلسه مراتبی مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفت.
 یافته‌ها: نتایج به‌ دست آمده نشان داد که والدین هلیکوپتری می‌تواند، نیازهای بنیادین روانشناختی و رفتارهای جامعه‌پسند را پیش‌بینی کند (05/0>p). ضریب تعیین تعدیل‌شده نشان داد، والدگری هلیکوپتری توانست 23 درصد از واریانس نیازهای بنیادین روانشناختی و 30 درصد رفتارهای جامعه‌پسند را تبیین کند. همچنین جنسیت در رابطۀ والدین هلیکوپتری با نیازهای بنیادین روانشناختی و رفتارهای جامعه‌پسند دختران نقش تعدیل‌کننده داشت.
نتیجه‌گیری: براساس نتایج حاصل از این پژوهش می‌توان نتیجه گرفت، عوامل مختلفی از جمله جنسیت و والدگری هلیکوپتری بر نیازهای بنیادین روانشناختی و رفتارهای جامعه‌پسند دختران اثر می‌گذارند.

Relationship between Helicopter Parenting with Basic Psychological Needs and Prosocial Behaviors in Adolescents: The Moderating role of Gender

English Abstract: I Introduction: This study examines the relationship between helicopter parenting and adolescents’ basic psychological needs and prosocial behaviors, with gender as a moderating factor.  Method: This descriptive-correlational study targeted all ninth-, tenth-, and eleventh-grade students in the 2nd district of Gorgan city in 2023. A sample of 320 participants was selected using convenience sampling, determined by Morgan’s table. Data were collected with the Helicopter Parenting Questionnaire (Pistella et al., 2020), Basic Psychological Needs Scale (LaGuardia et al., 2000), and Prosocial Behaviors Scale (Penner, 2002). Hierarchical multiple regression analysis was employed to analyze the data.  Results: Results indicated that helicopter parenting significantly predicts basic psychological needs and prosocial behaviors (p < 0.05). The adjusted coefficient of determination revealed that helicopter parenting accounted for 23% of the variance in basic psychological needs and 30% in prosocial behaviors. Additionally, gender moderated the relationship between helicopter parenting and both basic psychological needs and prosocial behaviors, with stronger effects observed among girls.  Conclusion: These findings suggest that helicopter parenting and gender play significant roles in shaping adolescents’ basic psychological needs and prosocial behaviors, particularly among girls, offering insights for tailored interventions.