نویسندگان:

¹کارشناس ارشد گروه روانشناسی دانشگاه آزاد اسلامی واحد گرگان. گرگان .ایران.

²استادیار گروه روان‌شناسی، دانشگاه آزاد اسلامی،گرگان، ایران

چکیده فارسی: مقدمه: هدف این پژوهش بررسی تأثیر ذهن‌آگاهی بر میزان توجه و پرخاشگری کودکان زیر دوازده سال شهر تهران بود.
روش: روش پژوهش نیمه‌آزمایشی با طرح پیش‌آزمون و پس‌آزمون با گروه گواه بود. جامعه آماری را کلیه کودکان 8تا12 ساله شهر‌تهران که به دلیل پرخاشگری و مشکلات نقص توجه و توسط مدیران مدارس به مرکز مشاوره تصویر در سال 1398 ارجاع شدند، تشکیل می‌دادند که از بین آنها 24نفر به روش نمونه‌گیری در دسترس انتخاب شدند و سپس در دو گروه آزمایش و گروه گواه(12نفر گروه آزمایش و 12نفر گروه گواه) به صورت تصادفی قرار گرفتند. برنامـه ذهن‌آگاهی بر آزمودنی‌های گروه آزمایش در 8 جلسه 90 دقیقه‌ای به صـورت یـکبـار در هفته اجرا شد. برای گردآوری اطلاعات از پرسشنامه‌های پرخاشگری کودکان واحدی و همکاران و آزمون توجه رابرتسون و همکاران استفاده شد. برای تجزیه و تحلیل داده‌ها از آزمون تحلیل-کوواریانس چندمتغیری(MANCOVA) استفاده شد.
یافته‌ها: نتایج پژوهش حاضر نشان داد ذهن‌آگاهی بر میزان توجه و پرخاشگری در کودکان زیر دوازده سال شهر تهران موثر بود(001/0>p). همچنین ذهن‌آگاهی بر توجه پایدار، توجه انتخابی، کنترل توجه و بر مولفه‌های پرخاشگری شامل: کلامی، فیزیکی، رابطه‌ای و تکانشی موثر بود(001/0>p).
نتیجه‌گیری: براساس یافته‌های این پژوهش می‌توان نتیجه گرفت که بکارگیری فنون ذهن‌آگاهی سبب بهبود مشکلات توجه و کاهش پرخاشگری کودکان می‌شود. به‌نظر می‌رسد افکار و هیجانات منفی، رشد نایافتگی‌ها و مشکل در برقراری ارتباط با دیگران و سطوح بالای استرس در سازگاری با محیط به واسطه تمرین‌های ذهن‌آگاهی کاهش یافته و به دنبال آن مهارت صحیح مدیریت رفتارها و افکار خوشایند در کودکان افزایش می‌یابد.

The Effectiveness of Mindfulness Training on Attention and Aggression in Children less than 12 Years Old

English Abstract: Introduction: The purpose of this study was to determine the effect of mindfulness on attention and aggression in children less than 12 years Old in Tehran. Methods: The research method was quasi-experimental with pre-test and post-test with control group. The statistical population consisted of all 8-12 year old children in Tehran who were referred to image counseling center by school principals due to aggression and attention deficit disorder. Then they were randomly divided into two experimental and control groups (12 experimental and 12 controls). The mindfulness program was administered to the experimental group in eight sessions of 90 minutes once a week. Questionnaires of Child Abuse and Co-workers (2008) and Robertson et al. (1999) Questionnaire were used for data collection. Covariance analysis test was used for data analysis. Results: The results showed that mindfulness is effective on attention and aggression in children less than 12 years of age in Tehran (p < 0.001). Mindfulness was also effective on sustained attention, selective attention, attention control and on aggressive components including verbal, physical, relational and impulsive (p < 0.001). Conclusion: Based on the findings of this study, it can be concluded that applying mindfulness techniques can improve attention problems and reduce aggression in children. It seems negative thoughts and emotions, developmental delays and difficulty communicating with others, and high levels of stress in adapting to the environment are reduced by mindfulness exercises, followed by increased skills in managing pleasant behaviors and thoughts in children.