نویسندگان:
کریم عبدالمحمدی1 ، عسگر علیمحمدی2 .1استادیار، گروه روان‌شناسی، دانشکدۀ علوم تربیتی و روان‌شناسی، دانشگاه شهید مدنی آذربایجان، تبریز، ایران.
2گروه روان‌شناسی و آموزش کودکان استثنایی، دانشکدۀ روان‌شناسی و علوم تربیتی، دانشگاه علامه طباطبائی، تهران، ایران.
چکیده فارسی: هدف پژوهش حاضر ارزیابی اثربخشی شناخت‌درمانی مبتنی بر ذهن‌آگاهی (MBCT) بر ارتقای کارکردهای اجرایی دانش‌آموزان با علائم ضرب‌آهنگ شناختی کند بود. پژوهش حاضر نیمه‌آزمایشی از نوع طرح پیش‌آزمون و پس‌آزمون با گروه کنترل بود. جامعۀ آماری پژوهش شامل تمامی دانش‌آموزان پسر با علائم ضرب‌آهنگ شناختی کند بود که در سال تحصیلی 1402-1401 در مدارس شهر تبریز در دورۀ اول دبیرستان مشغول به تحصیل بودند. از این جامعه، به روش نمونه‌گیری هدفمند 30 دانش‌آموز که علائم ضرب‌آهنگ شناختی کند داشتند، انتخاب شدند و به‌طور تصادفی در دو گروه آزمایش و کنترل قرار گرفتند. گروه آزمایش در 12 جلسه، برنامۀ شناخت‌درمانی مبتنی بر ذهن‌آگاهی را دریافت کردند. برای جمع‌آوری داده‌ها از پرسشنامۀ علائم ضرب‌آهنگ شناختی کند (SCT) و پرسشنامۀ مهارت‌های اجرایی (ESQ-R) استفاده شد. تجزیه و تحلیل داده‌ها به روش تحلیل کوواریانس چندمتغیره صورت گرفت. برای تجزیه و تحلیل داده‌ها از نرم‌افزار SPSS-25 استفاده شد. نتایج نشان داد برنامۀ شناخت‌درمانی مبتنی بر ذهن‌آگاهی بر سه مؤلفۀ برنامه‌ریزی، تنظیم هیجان و مدیریت زمان تأثیر معنادار دارد (05/0>p)، اما تأثیر معناداری در مؤلفه‌های سازمان‌دهی و تنظیم رفتار مشاهده نشد؛ بنابراین، با توجه به اینکه شناخت‌درمانی مبتنی بر ذهن‌آگاهی در بهبود برنامه‌ریزی، تنظیم هیجان و مدیریت زمان دانش‌آموزان با علائم ضرب‌آهنگ شناختی کند تأثیر داشت، پیشنهاد می‌شود متخصصان و معلمان از این مداخله برای بهبود کارکردهای اجرایی دانش‌آموزان با ضرب‌آهنگ شناختی کند استفاده کنند.
The Impact of Mindfulness-Based Cognitive Therapy (MBCT) on the Executive Functions of Students with Sluggish Cognitive Tempo
English Abstract: The purpose of this study was to assess the efficacy of mindfulness-based cognitive therapy (MBCT) in enhancing the executive functions of students with sluggish cognitive tempo. The study was conducted using a semi-experimental method that involved a pre-test and post-test design and a control group. The study population consisted of all male students in the first year of secondary school in Tabriz in 2022-2023 who had a sluggish cognitive tempo. Thirty students with sluggish cognitive tempo were randomly assigned to two experimental and control groups from this population, as determined by purposeful sampling. The experimental group received mindfulness-based cognitive therapy program in 12 sessions. The data was collected using the sluggish cognitive tempo Scale (SCTS) and executive skills questionnaire (ESQ-R) .The present research data were analyzed using multi-variance covariance analysis. The data analysis was conducted using SPSS-25 software. The results showed that the mindfulness-based cognitive therapy demonstrated a significant effect on the three components of planning, emotion regulation, and time management (p<0.05). However, the component of organization and behavior regulation did not experience any substantial impact. Therefore, it is recommended that clinicians and educators implement mindfulness-based cognitive therapy to enhance the executive functions of students with symptoms of sluggish cognitive tempo. This is due to the fact that the intervention had a positive effect on planning, emotional regulation, and time management.