نویسندگان:

وکیل آژیده¹ ، جواد پورکریمی² ، حسن محجوب³ ، میترا عزتی⁴ .

¹گروه مدیریت و برنامه‌ریزی آموزشی، دانشکدۀ روان‌شناسی و علوم تربیتی، دانشگاه تهران، تهران، ایران.

²دانشیار، گروه مدیریت و برنامه‌ریزی آموزشی، دانشکدۀ روان‌شناسی و علوم تربیتی، دانشگاه تهران، تهران، ایران.

³گروه مدیریت، دانشکدۀ مدیریت، دانشگاه علوم و فنون هوایی شهید ستاری، تهران، ایران.

⁴استادیار، گروه مدیریت و برنامه ریزی آموزشی، دانشکدۀ علوم تربیتی و روان‌شناسی، دانشگاه تهران، تهران، ایران.

چکیده فارسی: پژوهش حاضر با هدف شناسایی و ارائۀ مدل سرمایۀ شناختی با رویکرد کیفی و روش فراترکیب انجام گرفت. کلیۀ اسناد علمی یافت‌شده در بازۀ زمانی 1376 تا 1403 و 1997 تا 2025 به تعداد 814 سند علمی از هفت پایگاه خارجی Siencedirect، Sage، GoogleScholar، Emerald، PubMed، Springer و ResearchGate و سه پایگاه داخلی نورمگز، مگیران و پایگاه اطلاعات علمی جهاد دانشگاهی، جامعۀ پژوهش را تشکیل می‌دهند. درنهایت، 27 سند علمی پس از واکاوی عناوین، روش پژوهش و یافته‌ها گزینش و تحلیل شد. تحلیل یافته‌ها به روش تحلیل مضمون (تماتیک) انجام گرفت و به‌منظور کنترل کیفیت پژوهش، تحلیل و واکاوی اسناد با دقت زیاد به همراه مستندسازی مراحل انجام شد. همچنین از بازخوردهای خبرگان در گام‌های پژوهش استفاده شد. کنترل کیفیت اسناد علمی با ابزار برنامۀ مهارت‌های ارزیابی (کسپ) صورت گرفت. مدل پیشنهادی پژوهش مشتمل بر چهار مؤلفۀ اصلی و 31 مؤلفۀ فرعی است. براساس یافته‌ها، مؤلفۀ پیشینۀ مشترک شناختی، قابلیت‌های مشترک شناختی، مهارت‌های مشترک شناختی و ویژگی‌های مشترک شناختی به‌عنوان مؤلفه‌های اصلی سرمایۀ شناختی معرفی شدند. با شناسایی مؤلفه‌های سرمایۀ شناختی و ارائۀ مدلی یکپارچه، سرمایۀ شناختی به‌مثابۀ مجموعه‌ای از مهارت‌های شناختی و اجتماعی-عاطفی، توانایی‌های فکری، و ارزش‌ها و هنجارهای مشترک در میان افراد و گروه‌ها به بهبود ارتباطات و همکاری‌های سازمانی و بین‌فردی کمک شایانی می‌کند.کند.

کلمات کلیدی: فراترکیب ، سرمایه ، سرمایۀ شناختی .

Identifying the Components of Cognitive Capital (A Meta-Synthesis Study)

English Abstract: The present study aimed to identify and suggest a model of cognitive capital. The meta-synthesis method and a qualitative approach were employed to conduct this research. Consequently, the study population consisted of 814 scientific records from seven international databases (Sincedirect, Sage, GoogleScholar, Emerald, PubMed, Springer, ResearchGate) and three national databases (Noormagz, Magiren, and SID), that were retrieved between 1997 and 2025. Ultimately, 27 scientific documents were chosen and analyzed following a comprehensive examination of their titles, research methodologies, and findings. Using thematic content analysis, the analysis was conducted to ensure the quality of the research by documenting each stage and ensuring high accuracy. The research procedure was informed by expert feedback. Additionally, the CASP (Critical Appraisal Skills Programme) instrument was implemented to regulate the quality of the scientific documents. The proposed model consists of 31 subcomponents and four primary components. The main components of cognitive capital have been identified as the common cognitive background, common cognitive capabilities, common cognitive skills, and common cognitive characteristics, as indicated by the results. By identifying the components of cognitive capital and presenting an integrated model, cognitive capital is highlighted as a set of cognitive and socio-emotional skills, intellectual abilities, and shared values and norms among individuals and groups, which significantly enhance organizational and interpersonal communication and collaboration.