نویسندگان:
نیکو فرحزادی1 ، شهره قربان شیرودی2 ، جواد خلعتبری3 ، محمدرضا زربخش4 .1دانشجوی دکتری، گروه مشاوره، دانشکدۀ روان‌شناسی، واحد تنکابن، دانشگاه آزاد اسلامی، تنکابن، ایران.
2دانشیار، گروه روان‌شناسی، دانشکده روان‌شناسی، واحد تنکابن، دانشگاه آزاد اسلامی، تنکابن، ایران.
3دانشیار گروه روان‌شناسی، دانشکدۀ روان‌شناسی، واحد تنکابن، دانشگاه آزاد اسلامی، تنکابن، ایران.
4دانشیار، گروه روان‌شناسی، دانشکدۀ روان‌شناسی، واحد تنکابن، دانشگاه آزاد اسلامی، تنکابن، ایران.
چکیده فارسی: این پژوهش با هدف بررسی اثربخشی آموزش کارکردهای اجرایی بر خودکنترلی و شایستگی اجتماعی کودکان دارای خودکنترلی ضعیف انجام گرفت. پژوهش حاضر آزمایشی با طرح پیش‌آزمون-پس‌آزمون با گروه گواه و دورۀ پیگیری دوماهه بود. جامعۀ آماری پژوهش شامل کودکان دورۀ ابتدایی دارای خودکنترلی ضعیف شهر تهران در سال تحصیلی 1401-1400 بود. در این پژوهش 26 کودک دارای خودکنترلی ضعیف با روش نمونه‌گیری خوشه‌ای چندمرحله‌ای انتخاب و به روش تصادفی در گروه‌های آزمایش و گواه جای‌دهی شدند. گروه آزمایش، آموزش کارکردهای اجرایی را طی دو ماه در هشت جلسۀ 75 دقیقه‌ای دریافت کرد. پرسشنامه‌های مورد استفاده در این پژوهش شامل پرسشنامۀ خودکنترلی کودکان (CSQ) و پرسشنامۀ شایستگی اجتماعی (SCQ) بود. داده‌ها به شیوۀ تحلیل واریانس آمیخته و آزمون تعقیبی بونفرونی با استفاده از نرم‌افزار آماری SPSS-23 تجزیه و تحلیل شدند. نتایج نشان داد آموزش کارکردهای اجرایی بر خودکنترلی و شایستگی اجتماعی کودکان دارای خودکنترلی ضعیف تأثیر معنادار دارد (001/0>p). براساس یافته‌های پژوهش می‌توان نتیجه گرفت آموزش کارکردهای اجرایی با بهره‌گیری از فنونی مانند افزایش توجه، تمرکز و دقت، سازمان‌دهی فعالیت‌ها، بازداری پاسخ و کنترل تکانشگری می‌تواند به‌عنوان روشی کارآمد برای افزایش خودکنترلی و شایستگی اجتماعی کودکان دارای خودکنترلی ضعیف مورد استفاده قرار گیرد.
The Effectiveness of Executive Functions Training on Self-Control and Social Competence for Children with Low Self-Control
English Abstract: The present study was conducted to investigate the effectiveness of executive functions training on the self-control and social competence of children with low self-control. It was an experimental study consisting of pre-test, post-test, control group, and two-month follow-up period. In the academic year 2021-2022, the statistical population of the study consisted of Tehran primary school children with low self-control. 26 children with limited self-control were randomly assigned to experimental and control groups through multistage cluster sampling. The experimental group received eight 75-minute executive functions training sessions. This research employed the Children’s Self-control Questionnaire (CSQ) and the Social Competence Questionnaire (SCQ). Using SPSS-23, the data were analyzed using a mixed ANOVA and Bonferroni Follow-up test. Executive functions training has a significant effect on the self-control and social competence of children with limited self-control (p<0.001). Using techniques such as increasing attention, concentration, and accuracy, organizing activities, avoiding response, and controlling impulsivity, the present study concludes that executive functions training is an effective method for increasing self-control and social competence in children with low self-control.