نویسندگان:
حسین کریمی مقدم1 ، سوگند قاسم زاده2 ، علی اکبر ارجمندنیا3 .1دانشجوی کارشناسی ارشد، گروه روان‌شناسی و آموزش کودکان استثنایی، دانشکدۀ روان‌شناسی و علوم تربیتی، دانشگاه تهران، تهران، ایران.
2دانشیار گروه روان‌شناسی و آموزش کودکان استثنایی، دانشکدۀ روان‌شناسی و علوم تربیتی، دانشگاه تهران، تهران، ایران.
3استاد، گروه روان‌شناسی و آموزش کودکان استثنایی، دانشکدۀ روان‌شناسی و علوم تربیتی، دانشگاه تهران، تهران، ایران.
چکیده فارسی:
پژوهش حاضر با هدف بررسی اثربخشی فرزندپروری مبتنی بر طرحواره بر تاب‌آوری نوجوانان با مشکلات رفتاری انجام گرفت. پژوهش از نظر هدف، کاربردی و از لحاظ نحوۀ گردآوری داده‌ها، از نوع پژوهش‌های نیمه‌آزمایشی با طرح دوگروهی و انتساب تصادفی با پیش‌آزمون-پس‌آزمون بود. جامعۀ آماری تحقیق شامل نوجوانان با مشکلات رفتاری دورۀ اول متوسطۀ شهر بجنورد در سال 1400-1399 بود. شرکت‌کننده‌ها از میان دانش‌آموزان دو مدرسۀ پسرانه و یک مدرسۀ دخترانه، بالاترین نمرۀ مشکلات رفتاری را در پرسشنامۀ مبتنی بر تجربۀ آخنباخ فرم والدین (CBCL) کسب کردند و سپس در دو گروه 15 نفره به‌صورت تصادفی قرار گرفتند. به شرکت‌کنندگان دو گروه قبل و بعد از اجرای برنامۀ مداخله، پرسشنامۀ تاب‌آوری کانر و دیویدسون (CD-RIS) به‌عنوان پیش‌آزمون و پس‌آزمون داده شد. تحلیل داده‌ها با مدل آماری تحلیل کوواریانس یک‌طرفه و به کمک SPSS-24 انجام شد. براساس نتایج تحقیق، میزان 27/59 =F به‌دست‌آمده در سطح 01/0=P معنی‌دار است که می‌توان مطرح کرد که برنامۀ فرزندپروری مبتنی بر طرحواره بر مؤلفۀ «تاب‌آوری» مؤثر است و میزان شدت اثر 69/0 است که بیانگر اثربخشی فراوان است. نتایج نشان می‌دهد فرزندپروری مبتنی بر طرحواره می‌تواند تاب‌آوری را در افراد با مشکلات رفتاری افزایش دهد و آن‌ها را در برابر اتفاقات ناگوار زندگی توانمند سازد.
The Effectiveness of a Schema-based Parenting Program on Adolescents with Behavioral Problems’ Resilience
English Abstract: This study aimed to assess the efficacy of a schema-based parenting program on the resilience of adolescents with behavioral problems. In terms of purpose, the current study is part of applied research, and in terms of data collection method, it is a quasi-experimental research with a two-group design, random assignment, and pre- and post-tests. This study’s statistical population comprises adolescents with behavioral problems in Bojnourd’s first year of high school in 2020-2021. Participants with the highest behavioral problem scores among pupils from two boys’ schools and one girls’ school in CBCL were then randomly divided into two groups of 15 individuals. Before and after the intervention program, participants were given CD-RIS pre- and post-tests to complete. SPSS version 24 was used to analyze the data using a one-way statistical model of analysis of covariance. F=59.27 obtained at the level of P=0.01 is significant, indicating that the schema-based parenting program is effective on the “resilience” component. The intensity of the effect is 0.69, indicating a high level of efficacy. Parenting based on schemas can increase resilience and equip individuals with behavioral problems to contend with adversity.