نویسندگان:
مهرنوش عابدین زاده1 ، سیدعباس حقایق2 ، زهره رییسی3 .1گروه روانشناسی، دانشکده ادبیات و علوم انسانی، واحد نجف‌آباد، دانشگاه آزاد اسلامی، نجف‌آباد، ایران.
2استادیار، گروه روانشناسی، دانشکده علوم انسانی، واحد نجف‌آباد، دانشگاه آزاد اسلامی، نجف‌آباد، ایران.
3گروه روانشناسی، دانشکده ادبیات و علوم انسانی، واحد نجف‌آباد، دانشگاه آزاد اسلامی، نجف‌آباد، ایران .
چکیده فارسی: هدف پژوهش حاضر، الگویابی ساختاری رفتارهای پرخطر براساس سیستم‌های مغزی-رفتاری و ابعاد تاریک شخصیت با میانجی‌گری توانایی کنترل فکر در دانش‌آموزان دورۀ دوم متوسطه بود. پژوهش از نوع کاربردی و روش پژوهش همبستگی به شیوۀ مدل‌یابی معادلات ساختار بود. جامعۀ پژوهش متشکل از کلیۀ دانش‌آموزان دورۀ دوم متوسطۀ شاهین‌شهر در سال تحصیلی 1400-1399 بود که از بین آنان 505 نفر (262 پسر و 243 دختر) به شیوۀ نمونه‌گیری دردسترس انتخاب شدند. ابزارهای پژوهش شامل پرسشنامه‌های سیستم مغزی رفتاری (BBSQ)، رفتارهای پرخطر (HRBQ)، شخصیت تاریک (DTPQ) و توانایی کنترل فکر (CTAQ) بودند. تجزیه و تحلیل داده‌ها با استفاده از مدلسازی معادلات ساختاری، به‌وسیلۀ نرم‌افزار SPSS و Amos ویرایش 23 صورت گرفت. نتایج نشان داد سیستم‌های فعال‌سازی و بازداری رفتاری، ابعاد تاریک شخصیت (خودشیفتگی، ماکیاولیسم و جامعه‌ستیزی) بر توانایی کنترل فکر و رفتارهای پرخطر دانش‌آموزان دارای اثر مستقیم معنادار بوده است (001/0>p). همچنین مطابق نتایج، توانایی کنترل فکر علاوه بر اثر مستقیم بر رفتارهای پرخطر دانش‌آموزان، در رابطۀ سیستم‌های مغزی-رفتاری و ابعاد تاریک شخصیت با رفتارهای پرخطر دانش‌آموزان دورۀ دوم متوسطه نیز نقش میانجی معنادار دارد. با توجه به نقش میانجی معنادار توانایی کنترل فکر، پیشنهاد می‌شود تا با آموزش تکنیک‌های توانایی کنترل فکر به دانش‌آموزان و تأثیر بر سیستم‌های مغزی رفتاری و ابعاد تاریک شخصیت، از بروز رفتارهای پرخطر در میان آنان کاسته شود.
Model Evaluation of Risky Behaviors According to Cerebral-Behavioral Systems and the Dark Triad of Personality with the Mediation of Thought Control Ability in Secondary High School Students
English Abstract: The purpose of the present study was to structurally model risky behavior according to cerebral-behavioral systems and the dark triad of personality with the teaching of control thinking skills in secondary high school students. The research was applied and the research method was correlational through structural equation modeling and the research population consisted of all high school students in Shahin Shahr in the academic year 2020-2021, of which 505 individuals (262 boys and 243 girls) were selected through the available sampling method. The research instruments included Brain Behavioral Systems Questionnaire (BBSQ), High Risk Behaviors Questionnaire (HRBQ), Dark Trail of Personality Questionnaire (DTPQ) and Control Thought Ability Questionnaire (CTAQ). Data analysis was conducted using structural equation modeling via SPSS and Amos-23. The results showed that the scores of behavioral activation and inhibition systems, the dark triad of personality (narcissism, Machiavellianism, and antisocialism) had a significant direct influence on students’ ability to control their thoughts and risky behaviors (p <0.001). moreover, the results showed that mind control ability not only has a direct effect on students’ high-risk behaviors, but also plays a significant mediating role in the relationship between brain-behavior systems and the dark triad of personality and risk behaviors of high school students. Given the significant mediating role of mind control skills, it is suggested that by influencing the cerebral-behavioral systems and the dark aspects of behavior through the teaching of mind control techniques, we can attempt to reduce the occurrence of risk behaviors.