نویسندگان:
زهرا لواسانی1 ، خدیجه ابوالمعالی الحسینی2 ، سوزان امامی پور3 .1دانشجوی دکتری روان شناسی، دانشکده روان شناسی و علوم تربیتی، واحد تهران مرکزی، دانشگاه آزاد اسلامی، تهران، ایران
2استاد، گروه روان‌شناسی، دانشکدۀ ادبیات،علوم انسانی و اجتماعی، واحد تهران شمال، دانشگاه آزاد اسلامی، تهران، ایران.
3دانشیار، گروه روان‌شناسی، دانشکدۀ روان‌شناسی و علوم تربیتی، واحد تهران مرکزی، دانشگاه آزاد اسلامی، تهران، ایران.
چکیده فارسی: هدف پژوهش حاضر تعیین اثربخشی آموزش مهارتهای شناختی- اجتماعی بر ساختار انگیزشی دانش‌آموزان با گرایش به رفتارهای پرخطر بود. روش پژوهش به لحاظ هدف کاربردی و طرح پژوهش نیمه‌آزمایشی با طرح پیش‌آزمون- پس‌آزمون و پیگیری با گروه کنترل بود. جامعۀ آماری شامل دختران دانش‌آموز دورۀ دوم متوسطه در آموزش و پرورش منطقۀ 7 شهر تهران در سال تحصیلی 1398-1397 بود که از میان آن‌ها 24 دختر دانش‌آموز براساس خط برش مقیاس خطرپذیری نوجوانان ایرانی (IARTS) انتخاب و به‌صورت تصادفی در گروه‌های آزمایش و کنترل جای گرفتند. هر دو گروه به‌منظور پیش‌آزمون، پس‌آزمون و پیگیری به پرسشنامۀ اهداف فردی (PCI) پاسخ دادند. بعد از 12 جلسه آموزش مهارتهای شناختی- اجتماعی، تحلیل داده‌های حاضر با استفاده از روش تحلیل واریانس با طرح آمیخته و نرم‌افزار SPSS 24 انجام شد. در پژوهش حاضر اثر تعاملی گروه × زمان برای مؤلفه‌های تمایل (001/0=P، 03/11=F)، کنترل (006/0=P، 70/5=F)، اطلاعات (008/0=P، 41/5=F)، تلاش (002/0=P، 55/7=F)، خشنودی (001/0=P، 03/11=F) و تعهد (002/0=P، 91/6=F) در سطح 05/0 معنادار بود. آموزش مهارتهای شناختی- اجتماعی موجب بهبود ساختار انگیزشی دانش‌آموزان با رفتار پرخطر شد؛ بنابراین پیشنهاد می‌شود مهارتهای شناختی- اجتماعی به دانش‌آموزان و معلمان با هدف کمک به افزایش ساختار انگیزشی انطباقی دانش‌آموزان آموزش داده شود.
The Effectiveness of Social Cognitive Skills on the Motivational Structure of Students with a Propensity to Engage in Risky Behavior
English Abstract: The purpose of this study was to determine the effectiveness of social cognitive skills on the motivational structure of students with a tendency toward risky behavior. The research method was applied in terms of purpose and the design of the present research was quasi-experimental with pretest-posttest and follow-up with a control group. The statistical population consisted of female second-year secondary school students in the 7th district of Tehran in the academic year 2017-2018, of which 24 female students were selected based on the cut-off of Iranian Adolescents Risk-Taking Scale (IARTS) and randomly assigned to the control and experimental groups. Both groups answered the Personal Concerns Inventory (PCI) before the test, after the test, and at follow-up. After 12 sessions of social cognitive skills training, the present data were analyzed using analysis of variance with mixed design and SPSS-24 software. In the present study, the interaction effect of time*group for the components of inclination (P=0.001, F=11.03), control (P=0.006, F=5.70), information (P=0.008, F=5.41), effort (P=0.002, F=7.55), satisfaction (P =0.001, F=11.03), and engagement (P=0.002, F=6.91) was significant at the 0.05 level. Cognitive-social skills training improved the motivational structure of students with risky behaviors. Therefore, it is suggested that students and teachers should be taught cognitive-social skills to improve students’ adaptive motivational structure.