نویسندگان:
نیکو مستفیضی1 ، الهه حجازی2 ، سوگند قاسم زاده3 .1دانشجوی کارشناسی ارشد مشاوره خانواده، دانشکده روان‌شناسی و علوم تربیتی دانشگاه تهران، تهران، ایران
2دانشیار گروه روان‌شناسی تربیتی و مشاوره، دانشکدۀ روان‌شناسی و علوم تربیتی، دانشگاه تهران، تهران، ایران.
3دانشیار گروه روان‌شناسی و آموزش کودکان استثنایی، دانشکدۀ روان‌شناسی و علوم تربیتی، دانشگاه تهران، تهران، ایران.
چکیده فارسی: هدف پژوهش حاضر، شناسایی ادراک کودک از عملکرد والدین خوب در تأمین نیازهای بنیادین روانشناختی است. این مطالعه از نوع کاربردی و با روش پژوهش کیفی و استفاده از رویکرد پدیدارشناسی انجام شده است. براساس نمونه‌گیری هدفمند که در سال 1399-1398 انجام شد، 40 کودک (20 دختر و 20 پسر) 9 تا 12 ساله به‌منظور انجام مصاحبۀ نیمه‌ساختاریافته و عمیق، در این پژوهش مشارکت کردند. سؤالات مصاحبه براساس نظریۀ خودتعیین‌گری (SDT) و، در 9 محور اصلی و در قالب 13 سؤال تدوین و اجرا شد. به‌منظور تجزیه‌وتحلیل داده‌ها، از روش کلایزی استفاده شد. تحلیل داده‌ها به شناسایی 5 مضمون اصلی، 20 مضمون محوری و 144 مفهوم پایه منجر شد. مضامین اصلی به‌ترتیب، خودمختاری، تجربۀ شایستگی، پیوند، مشارکت، و نظمدهی بودند. نتایج نشان می‌دهد ادراک کودکان از والدین خوب، والدینی هستند که بتوانند به پنج نیاز روانشناختی خودمختاری، شایستگی، پیوند، مشارکت و نظمدهی توجه کند و تلاش می‌کنند در تعامل با کودک این نیازها را برطرف کنند. می‌توان گفت میان نظریۀ خودتعیین‌گری و ادراک کودک از محیط تأمین نیازهای بنیادین، ارتباط وجود دارد.
The child’s Perception of the Performance of a Good Parent in Satisfying Basic Psychological Needs
English Abstract: The purpose of this study was to identify how the child perceives the performance of a good parent in satisfying basic psychological needs. The qualitative research method with a phenomenological approach was used in the present study. Based on purposive sampling conducted in 2019-2020, 40 children (20 girls and 0-2 boys) aged 9 to 12 years participated in this study for semi-structured and in-depth interviews. The questions were arranged in 9 main axes and 13 axes according to the self-determination theory. The Colaizzi method was used for the analysis. The analysis resulted in 5 main themes and 20 subthemes and 144 basic concepts. The main themes included autonomy, experience of competence, association, participation, and order. It can be concluded that self-determination theory and childrens perception of the environment that satisfies basic needs are interrelated. The results suggest that children believe or perceive that good parents are able to meet five psychological needs, including autonomy, competence, affiliation, participation, and order, and attempt to meet these needs through interaction with children. It can be concluded that self-determined theory and children's perception that the environment meets basic needs are related.