نویسندگان:
عفت نوذری1 ، مهرداد ثابت2 ، سیمین بشردوست3 .1دانشجوی دکتری روان‌شناسی تربیتی، گروه روان‌شناسی، واحد رودهن، دانشگاه آزاد اسلامی، رودهن، ایران
2استادیار، گروه روان‌شناسی، واحد رودهن، دانشگاه آزاد اسلامی، رودهن، ایران
3استادیار، گروه روان‌شناسی، واحد رودهن، دانشگاه آزاد اسلامی، رودهن، ایران
چکیده فارسی: هدف پژوهش حاضر، تعیین اثربخشی آموزش مهارت‌های مدیریت استرس بر رفتارهای پرخطر دانش‌آموزان دختر است. روش پژوهش از نظر هدف کاربردی و از لحاظ گردآوری اطلاعات نیمه‌آزمایشی با طرح پیش‌آزمون-پس‌آزمون و پیگیری و گروه گواه است. جامعۀ آماری این پژوهش را دانش‌آموزان دختر مقطع متوسطۀ شهرستان شهریار، منطقۀ اندیشه در سال تحصیلی 99-1398 به تعداد 380 نفر تشکیل می‌دهند که از میان آن‌ها 30 نفر انتخاب و با همگن‌سازی معدل تحصیلی در دو گروه آزمایش و گواه قرار گرفتند. دانش‌آموزان برای پیش‌آزمون به مقیاس خطرپذیری نوجوانان ایرانی (IARTS) پاسخ دادند و پس از ده جلسه آموزش مهارت‌های مدیریت استرس برای گروه آزمایش، به‌منظور پس‌آزمون به ابزار فوق پاسخ دادند. برای تجزیه و تحلیل اطلاعات، از نرم‌افزار SPSS-24 و به‌منظور تحلیل داده‌ها، از روش تحلیل واریانس با اندازه‌گیری مکرر استفاده شد. نتایج نشان داد اثر تعاملی گروه × زمان بر مؤلفۀ گرایش به مصرف سیگار، گرایش به خشونت، گرایش به رابطه و رفتار جنسی و رابطه با جنس مخالف معنادار است. به‌نظر می‌رسد مطالعه و بررسی بافتی که رفتارهای پرخطر در آن رخ می‌دهد می‌تواند از بروز و ظهور رفتارهای مشکل‌ساز در دانش‌آموزان پیشگیری کند. براساس نتایج پژوهش حاضر پیشنهاد می‌شود با ترغیب والدین برای گذراندن دوره‌های آموزشی نظیر مدیریت استرس والدین، به سطح آگاهی خانواده‌ها افزوده شود.
The Effectiveness of Stress Management Training on Risky Behaviors in Female Students
English Abstract: The present study aims to investigate the effectiveness of a stress management training on risky behaviors of female students. In view of the objective and data collection, the present research method is applied in terms of purpose and is a quasi-experimental study with pre-test-post-test and follow-up design in terms of data collection. The statistical population consists of 380 students of secondary school in Shahriar, Andisheh region, in the academic year 2019–2020, out of which 30 were selected and classified into experimental and control groups by homogenizing the academic grade point average. For the pre-test, the students answered the Iranian Adolescent’s Risk-Taking Scale (IARTS) and after 10 sessions of stress management training for the experimental group, they answered the above instruments for the post-test. Data was analyzed using SPSS-24 software, and the repeated measures analysis of variance method was used to analyze the data. The results of the present study showed that the interactive effect of time × group on the components of propensity to smoke and propensity to violence, propensity to sexual relations and behavior and relationship with the opposite sex were significant. Studying the context in which risky behaviors occur seems to help prevent problematic behaviors in students. Based on the results of the present study, it is recommended to raise awareness among families by encouraging parents to attend courses on parental stress management.