نویسندگان:
فرشته جوادی1 ، سعید حسن زاده2 ، غلامعلی افروز3 ، سوگند قاسم زاده4 .1دکتری روان‌شناسی و آموزش کودکان استثنایی، واحد علوم و تحقیقات، دانشگاه آزاد اسلامی، تهران، ایران
2دانشیار، گروه روان‌شناسی و آموزش کودکان استثنایی، دانشکدۀ روان‌شناسی و علوم تربیتی، دانشگاه تهران، تهران، ایران.
3استاد، گروه روان‌شناسی و آموزش کودکان استثنایی، دانشکدۀ روان‌شناسی و علوم تربیتی، دانشگاه تهران، تهران، ایران.
4دانشیار گروه روان‌شناسی و آموزش کودکان استثنایی، دانشکدۀ روان‌شناسی و علوم تربیتی، دانشگاه تهران، تهران، ایران.
چکیده فارسی: هدف از پژوهش حاضر، بررسی تأثیر برنامه درمانی مبتنی بر تعامل والد کودک (PCIT) بر رابطه خانواده با کودکان دارای اختلال طیف اتیسم بود. روش پژوهش برحسب هدف کاربردی و از نوع نیمه آزمایشی با طرح پیش‌آزمون، پس‌آزمون و پیگیری با گروه لیست انتظار بود. جامعه آماری پژوهش حاضر شامل کلیه‌ی کودکان با تشخیص اختلال طیف اتیسم سنین ۳ تا ۷ سال بود. نمونه بر روی ۲۷ کودک (۵ دختر و ۲۲ پسر) با اختلال طیف اُتیسم (3 تا 7 سال) در مرکز پدیده در محله شهران تهران (انتخاب شده از بین مراکز توان‌بخشی کودکان با اختلال طیف اُتیسم) و در سال ۱۳۹۷ انجام شد. آزمودنی‌ها از طریق نمونه‌گیری هدفمند انتخاب شدند و به‌طور تصادفی در دو گروه ۱۵ و ۱۲ نفری مداخله ای و لیست انتظار قرار گرفتند. ابزار گردآوری داده‌ها مقیاس اندازه‌گیری اتیسم گیلیام، ویرایش دوم (GARS-2) و پرسشنامه رابطه والد-کودک پیانتا(CPRS) بودند؛ همچنین داده‌ها به روش اندازه‌گیری‌های مکرر مورد تحلیل قرار گرفت. گروه مداخله به مدت ۱۳ جلسه 60 دقیقه‌ای به‌صورت گروهی، هفته‌ای دو بار تحت برنامه درمانی تعامل والد کودک (PCIT) قرار گرفت و پرسشنامه رابطه والد-کودک پیانتا را تکمیل کردند. یافته‌های به‌دست‌آمده از آزمون اندازه‌گیری مکرر، نشان داد PCIT به کاهش تعارض و وابستگی و افزایش نزدیکی انجامید؛ بنابراین، می‌توان گفت که برنامه درمانی مبتنی بر تعامل والد کودک (PCIT)، باعث افزایش تعامل مثبت والدین و فرزندان طیف اتیسم می‌شود و می‌توان از این روش برای افزایش کارآمدی و افزایش تعاملات خانوادگی استفاده کرد.
The Effectiveness of Parent-child Interaction Therapy (PCIT) on the Relationship between Children with Autism Spectrum Disorder and Their Families
English Abstract: The aim of the present study was to investigate the effects of Parent-Child Interaction Therapy on the relationship between children with Autism Spectrum Disorder (ASD) and their families. The research design was quasi-experimental using a pre-test, post-test method. Twenty-seven 3 to 7-year-old participants (5 females and 22 males) with Autism Spectrum Disorder were selected. The participants were selected through the convenience sampling method, and randomly divided into two groups experimental (n=15) and control (n=12). The experimental group received thirteen 60-minute sessions of Parent-Child Interaction Therapy as a group, twice a week. To assess the effectiveness of the training, the participants completed Pianta Scale (Pianta, 1994) in pre-test and post-test. The data were analyzed using multivariate repeated measures. The results showed that Parent-Child Interaction Therapy decreased the conflict and dependency between children and their mothers. The intervention also increased the closeness in family relationships. Therefore, Parent-Child Interaction Therapy (PCIT) seemed to be effective on the relationship between children with Autism Spectrum Disorder (ASD) and their families.