نویسندگان:

پریسا نصرتی¹ ، خدامراد مؤمنی² ، هانس-ورنا وال³ .

¹گروه روان‌شناسی،دانشکده علوم اجتماعی،دانشگاه رازی،کرمانشاه،ایران

²گروه روان‌شناسی، دانشکده علوم اجتماعی، دانشگاه رازی، کرمانشاه، ایران

³گروه تحقیقات روان‌شناس پیری، مؤسسه روان‌شناسی، دانشگاه هایدلبرگ، هایدلبرگ، آلمان

چکیده فارسی: پیری ذهنی جنبه مهمی از فرآیندهای پیری روانی به نظر می‌رسد. با این حال فقدان یک ابزار مناسب در ایران جهت سنجش پیری ذهنی به چشم می‌خورد. بنابراین هدف این مطالعه، بررسی روایی و پایایی فرم کوتاه پرسش‌نامه آگاهی از تغییرات وابسته به سن بود. جامعه آماری پژوهش شامل تمامی سالمندان بالای 60 سال شهرهای کرمانشاه، تهران، همدان، سمنان، تبریز و ارومیه بودند که از میان آنها دو نمونه 352 ‌‌نفری (170 مرد و 182 زن) و 325 نفری (131مرد و 194 زن) به ترتیب برای انجام تحلیل عاملی اکتشافی و تحلیل عاملی تأییدی به روش نمونه گیری در دسترس انتخاب شدند. شرکت‌کنندگان به پرسش‌نامه‌های آگاهی از تغییرات وابسته به سن کاسپر و همکاران و ادراک پیری بارکر و همکاران پاسخ دادند. به منظور بررسی ساختار عاملی پرسش‌نامه از روش تحلیل عاملی اکتشافی به شیوه چرخش وریماکس استفاده شد که نتایج نشان داد 10 گویه در قالب دو عامل در پرسش‌نامه جهت سنجش آگاهی از تغییرات وابسته به سن وجود دارد که به ترتیب عبارتند از دستاوردها (5 گویه) و زیان‌ها (5 گویه). همچنین نتایج تحلیل داده‌ها نشان داد، پایایی درونی بر حسب آلفای کرونباخ برای زیرمقیاس‌های دستاوردها و زیان‌ها به ترتیب 85/0و 91/0 بود. به منظور بررسی روایی پرسش‌نامه از تحلیل عاملی تأییدی و روایی همگرا استفاده شد که نتایج حاصل از تحلیل عاملی تأییدی نشان داد که مدل دو عاملی پرسشنامه از برازش بسیار خوبی در نمونه مورد مطالعه برخوردار است، که نشان دهنده روایی مطلوبی پرسش‌نامه است. همچنین نتایج حاصل از ضریب همبستگی پیرسون نشان داد که نمره کل و نمره دو زیر مقیاس پرسش‌نامه آگاهی از تغییرات وابسته به سن همبستگی مستقیم و معناداری با نمره کل و زیرمقیاس‌های پرسش‌نامه ادراک پیری دارد. بنابراین کاربست پرسش‌نامه 10 گویه‌ای آگاهی از تغییرات وابسته به سن سالمندان در مطالعات آینده و بررسی رابطه پیری ذهنی با دیگر متغیرهای مهم سالمندان می‌تواند باب جدیدی در حوزه مطالعات سالمندی در ایران باز نماید.

کلمات کلیدی: سالمندی ، پرسشنامه‌ ، آگاهی از تغییرات وابسته به سن ، پیری ذهنی .

Testing the Psychometric Properties of the Awareness of Age-Related Changes Questionnaire in a Sample of the Community-Dwelling Elderly in Iran

English Abstract: Subjective aging appears to be an important aspect of processes of psychological aging at large. However, there is lack of an appropriate tool for assessing subjective aging in Iran. Therefore, the current study aimed to evaluate the reliability and validity of the short form 10-item awareness of age-related changes (AARC) questionnaire in an Iranian sample. The statistical population contained all older adults aged 60 and above living in six cities of Iran, namely Kermanshah, Tehran, Hamedan, Semnan, Tabriz and Urmia, among whom two samples of 352 (170 male and 182 female) and 325 people (131 male and 194 female) were selected, using convenience sampling, for exploratory factor analysis (EFA) and confirmatory factor analysis (CFA), respectively. Participants filled out Casper et al.’s AARC questionnaire and Barker et al.’s perception of aging questionnaire. The factor structure of the questionnaire was analyzed using EFA with Varimax rotation, results of which indicated that there were 10 items which exhibited the highest loadings on 2 emerged components include AARC-gains (5 items) and AARC-losses (5 items). In terms of reliability indicators, the internal consistency for two subscales of AARC questionnaire (gains and losses) were shown to be 0.85 and 0.91, respectively, using Cronbach’s Alpha-coefficient. The validity of the questionnaire was analyzed using CFA and a test of convergent validity. The results of CFA indicated that the fitted model for two subscales of questionnaire, namely AARC-gains and AARC-losses, has a good fit in the study’s sample, which supports the validity of the questionnaire. Moreover, Pearson’s correlation coefficient revealed significant relationship between components of AARC and that of perception of aging. As such, AARC-gains was correlated positively with components of positive control and positive consequences, and negatively with remaining five components of perception of aging. AARC-losses, however, went in the exactly opposite direction. Consequently, the utilization of the 10-item AARC questionnaire in future studies and in the consideration of the interrelationship of subjective aging and other significant elderly-related variables may result in new findings regarding older living in Iran.