چکیده فارسی: پژوهش حاضر، با هدف بررسی تأثیر آموزش مبتنی بر ذهنی‌سازی بر خود ناتوان‌سازی تحصیلی و تنظیم شناختی هیجان در دانش‌آموزان انجام شده است. روش پژوهش نیمه‌آزمایشی، با طرح پیش‌آزمون-پس‌آزمون با گروه کنترل بود. جامعۀ آماری پژوهش را همه دانش‌آموزان دختر دورۀ اول متوسطه در سال 1401-1400 تهران تشکیل دادند. نمونه‌گیری به صورت هدفمند انجام شد؛ به‌این ترتیب که ابتدا پرسشنامه‌ها در میان 120 نفر از دانش‌آموزان یک مدرسه که تمایل به مشارکت در پژوهش داشتند، اجرا شد، سپس از میان آنان 32 دانش‌آموز دارای معیارهای ورود به پژوهش، به صورت تصادفی در دو گروه آزمایش و کنترل جایگزین شدند (16نفر گروه کنترل، 16نفر گروه آزمایش). آموزش مبتنی بر ذهنی‌سازی در 10 جلسۀ 60 دقیقه‌ای (8 جلسه دانش‌آموزان و 2 جلسه والدین)، به مدت دو ماه روی گروه آزمایش اجرا شد، در حالی که گروه کنترل هیچ‌گونه مداخله‌ای براین‌اساس دریافت نکرد. ابزار پژوهش شامل پرسشنامه‌های خودناتوان‌سازی تحصیلی (ASHS) شوینگر و استینس‌مایر-پلستر (2011) و تنظیم شناختی هیجان (CERQ) گارنفسکی و کرایج (2006) بود. داده‌های به‌دست‌آمده از اجرای پیش‌آزمون و پس‌آزمون با به‌کارگیری روش تحلیل کوواریانس مورد تجزیه‌وتحلیل قرار گرفتند. نتایج تحلیل کوواریانس نشان داد که آموزش مبتنی بر ذهنی‌سازی بر خودناتوان‌سازی تحصیلی دانش‌آموزان و همچنین بر تنظیم شناختی هیجان ایشان مؤثر بوده است (P<0.01). از این رو پیشنهاد می‌شود که در جهت بهبود وضعیت تحصیلی و سلامت روانی دانش‌آموزان، این رویکرد بیشتر موردتوجه سازمانهای مربوطه قرار گیرد.
The Effectiveness of Mentalization-Based Training on Students’ Academic Self-Handicapping and Cognitive Emotion Regulation
English Abstract: The present study investigated the effect of mentalization-based training on academic self-handicapping and cognitive emotion regulation among female junior high school students in Tehran during the 2021–2022 school year. Employing a quasi-experimental pretest–posttest design with a control group, the research population comprised all eligible students, from whom 120 volunteers completed initial questionnaires; 32 students meeting the inclusion criteria were then randomly assigned to experimental (n=16) and control (n=16) groups. Over two months, the experimental group received ten 60-minute sessions of mentalization-based training (eight for students and two for parents), while the control group received no intervention. Data collected via the Academic Self-Handicapping Scale (ASHS) and the Cognitive Emotion Regulation Questionnaire (CERQ) were analyzed using analysis of covariance, revealing that mentalization-based training significantly reduced academic self-handicapping and enhanced cognitive emotion regulation (P < 0.01). These findings suggest that mentalization-based approaches can improve students’ academic performance and psychological well-being, and they underscore the need for relevant organizations to implement such training programs.
Keywords: students , adolescents , mentalization , cognitive emotion regulation , academic self-handicapping .