نویسندگان:
راحله مهدویان فرد1 ، سید امیر امین یزدی2 ، سید علی کیمیایی3 ، حسین کارشکی4 .1دانشجوی دکتری مشاوره، گروه روانشناسی مشاوره و تربیتی ، دانشگاه فردوسی مشهد، مشهد، ایران
2گروه روانشناسی مشاوره و تربیتی، دانشکده علوم تربیتی و روانشناسی دانشگاه فردوسی مشهد، مشهد، ایران.
3دانشگاه فردوسی مشهد
4گروه روانشناسی مشاوره و تربیتی، دانشکده علوم تربیتی و روانشناسی دانشگاه فردوسی مشهد، مشهد، ایران
چکیده فارسی: تجربة یک رابطه‌ی سالم و ماندگار، حاصل تأثیر متقابل بین عوامل روان‌شناختی درونی و کیفیت تعاملات بین فردی است. هدف پژوهش حاضر تدوین مدل سرخوردگی زناشویی بر اساس سبک های پردازش حسی با میانجی‌گری ظرفیت ذهنی‌سازی بود. بدین منظور از بین زنان و مردان متأهل شهر مشهد، 409 نفر به روش نمونه گیری در دسترس داوطلبانه انتخاب شدند. در این پژوهش از طرح توصیفی – همبستگی مبتنی از نوع تحلیل مسیر استفاده شد. شرکت کنندگان به پرسشنامه‌های سرخوردگی زناشویی Kayser (1993)، پرسشنامه عملکرد بازتابی Fonagy et al. (2016) و پرسشنامه سبکهای پردازش حسی Brown and Dunn (2002)پاسخ دادند. داده‌ها با استفاده از نرم‌افزارهای SPSS و AMOS و در چارچوب مدل‌سازی معادلات ساختاری (SEM) تحلیل شدند. نتایج پژوهش نشان داد سبک پردازش حساسیت‌پذیری‌حسی (132/0) و ظرفیت ذهنی‌سازی (20/0-) دارای اثر مستقیم معنادار بر سرخوردگی زناشویی بودند. همچنین سبک جستجوگری حسی (041/0-)، ثبت پایین (040/0)، اجتناب‌گری حسی (058/0-) و حساسیت‌پذیری‌حسی (028/0-) به واسطه ظرفیت ذهنی‌سازی اثر غیرمستقیم و معناداری بر سرخوردگی زناشویی داشتند. یافته‌ها حاکی از آن است که توجه به سبکهای پردازش حسی و ظرفیت ذهنی‌سازی می‌تواند درک عمیق‌تری از فرایندهای روان‌شناختی مؤثر بر کیفیت روابط زناشویی فراهم آورد و مبنایی برای طراحی مداخلات پیشگیرانه و درمانی باشد.
Developing a Model of Marital Disaffection Based on Sensory Processing Style With the Mediation of Mentalizing Capacity
English Abstract: The experience of a healthy and lasting relationship is rooted in the mutual influence of inner mental processes and the quality of interpersonal exchanges.The present study aimed to develop a marital disaffection model based on sensory processing styles with the mediation of mentalizing capacity. Thus, a total of 409 married women and men from Mashhad were selected through voluntary convenience sampling method. In this research study, a descriptive-correlation design based on the type of structural equation modeling was used. The participants responded to Kayser’s (1993) Marital Disaffection Questionnaire, Fonagy et al.’s (2016) Reflective Functioning Questionnaire (2016), and Brown and Dunn’s (2002)Sensory Processing Style Questionnaire. The data were analyzed through structural equation modeling approach (SEM) using SPSS and AMOS. The research finding showed that sensory sensitivity processing style (0.132) and mentalization capacity (-0.20) had direct and significant effects on marital disaffection. In addition, sensory seeking style (-0.041), low registration (0.040), sensory avoidance (-0.058), and sensory sensitivity (-0.028) due to the capacity of mentalizing had indirect and significant effects on marital disaffection. These findings suggest that understanding sensory processing styles and mentalization capacity can offer deeper insight into psychological processes affecting marital quality, and provide a basis for preventive and therapeutic interventions.