نویسندگان:
محسن سدیدی1 ، منیر یمینی2 .1گروه مشاوره، دانشکده علوم تربیتی و روانشناسی، دانشگاه شهید چمران اهواز، اهواز، ایران
2گروه مشاوره، واحد سمنان، دانشگاه پیام نور، سمنان، ایران
چکیده فارسی: برنامه‌های آموزش ازدواج و رابطه (MRE) در چند دهه گذشته، عمدتاً بر آموزش مهارت‌های ارتباطی و مدیریت تعارض متمرکز بوده‌اند. بااین‌حال، شواهد تجربی محدودی از اثربخشی پایدار رویکردهای مهارت‌محور بر بهبود کیفیت روابط زناشویی وجود دارد. تحقیقات اخیر نشان می‌دهند که اثربخشی مهارت‌های ارتباطی تا حد زیادی به فضیلت‌های همسران وابسته است و آموزش صِرف مهارت‌ها بدون توجه به فضیلت‌ها، منجر به تغییرات رفتاری مطلوب و پایدار نمی‌شود. مطالعه حاضر باهدف مقایسه اثربخشی برنامه فضیلت‌محور لحظه‌های زناشویی و برنامه مهارت‌محور ارتباط زوجین بر صمیمیت زناشویی انجام شد. این پژوهش نیمه‌آزمایشی با طرح پیش‌آزمون، پس‌آزمون و پیگیری سه‌ماهه با گروه کنترل انجام گرفت. جامعه آماری شامل زوج‌های مراجعه‌کننده به مراکز مشاوره سبزوار در سه‌ماهه نخست ۱۴۰۳ بود که ۶۰ زوج به‌صورت در دسترس و داوطلب انتخاب و به طور تصادفی در دو گروه آزمایش (هر کدام ۲۰ زوج) و یک گروه کنترل (۲۰ زوج) جایگزین شدند. برنامه لحظه‌های زناشویی در ۵ جلسه دوساعته و ارتباط زوجین در ۱۰ جلسه ۹۰ دقیقه‌ای به‌صورت هفتگی اجرا شد. زوج‌ها مقیاس صمیمیت (IS) را در مراحل پیش‌آزمون، پس‌آزمون و پیگیری تکمیل کردند. تحلیل داده‌ها با استفاده از تحلیل کوواریانس نشان داد هر دو برنامه صمیمیت زوجین را بهبود بخشیدند، اما برنامه لحظه‌های زناشویی در هر دو مرحله پس‌آزمون و پیگیری سه‌ماهه اثربخشی بیشتری از برنامه ارتباط زوجین داشت. یافته‌ها بر ارزش مداخلات فضیلت‌محور کوتاه‌مدت تأکید می‌کند. این برنامه با کاربست فضیلت‌ها در موقعیت‌های تعارضی، گشودگی به دیدگاه همسر را تسهیل و فرصت‌هایی برای پرورش فضیلت‌های دگرخواهانه و بهبود صمیمیت فراهم می‌کند.
Comparing the Effectiveness of the Marriage Moments Program and the Couple Communication Program in Marital Intimacy
English Abstract: Marriage and Relationship Education (MRE) programs have primarily focused on training communication and conflict management skills over the past few decades. However, there is limited empirical evidence of the sustained effectiveness of skill-based approaches in improving the quality of marital relationships. Recent research suggests that the effectiveness of communication skills is largely dependent on the virtues of the spouses and that training in skills alone, without regard to virtues, does not lead to desirable and sustainable behavioral changes. This study compared the effectiveness of the virtue-based "Marriage Moments" program and the skill-based "Couple Communication" program on marital intimacy. Using a quasi-experimental design with pretest, posttest, and three-month follow-up and a control group, the research sampled 60 couples (120 individuals) visiting marriage and family counseling centers in Sabzevar during the second quarter of 2024. The participants were selected through convenience sampling and randomly assigned to two experimental groups (each comprising 20 couples) and a waiting-list control group (also comprising 20 couples). The Marriage Moments program was delivered in five 2-hour weekly sessions, while Couple Communication involved ten 90-minute weekly sessions. Couples filled out the Intimacy scale (IS) at pretest, posttest, and follow-up. Data were analyzed using ANCOVA. Results indicated that both programs improved marital intimacy. However, at both posttest and the three-month follow-up, the Marriage Moments program was significantly more effective than Couple Communication in enhancing intimacy. The findings highlighted the value of short-term virtue-based interventions. The Marriage Moments program promised to be an effective method for applying marital virtues in conflict situations, thereby improving intimacy. It facilitated openness to the spouse’s perspective and created reflective opportunities for couples to cultivate altruistic virtues in their current and future relationships.