نویسندگان:
محمد عباسی1 ، سمیرا سیاه منصور2 ، محمد حجتی3 .1دانشیار، گروه روان شناسی، دانشگاه لرستان، خرم آباد، ایران.
2دانشجوی کارشناسی ارشد روانشناسی تربیتی، دانشگاه لرستان، خرم آباد، ایران.
3دکتری روانشناسی تربیتی دانشگاه لرستان، خرم آباد، ایران.
چکیده فارسی:
چکیده
خانواده‌های نظامی به دلیل ماهیت شغلی والدین، با شرایط ویژه‌ای همچون جابه‌جایی‌های مکرر، مأموریت‌های طولانی‌مدت و الزامات خاص زندگی نظامی مواجه هستند. این شرایط می‌تواند هم فرصت‌هایی برای رشد انضباط، مسئولیت‌پذیری و پایداری در فرزندان ایجاد کند و هم زمینه‌ساز بروز برخی چالش‌های روانی و تحصیلی باشد. هدف از پژوهش حاضر بررسی تأثیر آموزش شایستگی‌های اجتماعی–هیجانی بر نگرانی و تاب‌آوری تحصیلی دانش‌آموزان دارای والد نظامی بود. این مطالعه به شیوه‌ی نیمه‌آزمایشی با طرح پیش‌آزمون–پس‌آزمون همراه با گروه کنترل صورت گرفت. جامعه‌ی آماری شامل کلیه‌ی دانش‌آموزان پایه‌ی هفتم تا نهم شهر هرسین در سال تحصیلی ۱۴۰۳–۱۴۰۴ بود که دارای والد نظامی بودند. از میان آنان، ۳۰ نفر به روش نمونه گیری در دسترس انتخاب و به‌صورت تصادفی در دو گروه آزمایش و کنترل (هر کدام ۱۵ نفر) گمارده شدند. ابزار گردآوری داده‌ها پرسشنامه‌ی نگرانی پنسیلوانیا (PSWQ) و پرسشنامه‌ی تاب‌آوری تحصیلی (ARI) بود. گروه آزمایش طی 8 جلسه تحت آموزش برنامه‌ی شایستگی‌های اجتماعی–هیجانی قرار گرفتند. داده‌ها با استفاده از تحلیل کوواریانس چندمتغیری در نرم‌افزار SPSS تحلیل شدند. نتایج نشان داد که آموزش شایستگی‌های اجتماعی–هیجانی به‌طور معناداری موجب افزایش تاب‌آوری (001/0 p<، 46/142F=) و کاهش نگرانی (001/0 p<، 02/53F=) گروه آزمایش نسبت به گروه کنترل شد. این یافته‌ها بیانگر اثربخشی مداخلات آموزشی مبتنی بر شایستگی‌های اجتماعی–هیجانی در ارتقای سلامت روان و عملکرد تحصیلی دانش‌آموزان با شرایط ویژه است.
The Effect of Social-Emotional Competency Training on Worry and Academic Resilience in Students with Military Parents
English Abstract: Abstract Military families, due to the occupational nature of their parents, face unique conditions such as frequent relocations, long-term deployments, and specific demands of military life. These conditions can provide opportunities for the development of discipline, responsibility, and resilience in children, while also potentially giving rise to certain psychological and academic challenges. The present study aimed to investigate the effect of social-emotional competency training on worry and academic resilience among students with military parents. This research was conducted using a quasi-experimental design with a pretest–posttest and control group. The statistical population consisted of all seventh- to ninth-grade students in Harsin city during the 2024–2025 academic year who had military parents. From this population, 30 students were selected via convenience sampling and randomly assigned to experimental and control groups (15 students each). Data were collected using the Penn State Worry Questionnaire (PSWQ) and the Academic Resilience Inventory (ARI). The experimental group received eight sessions of social-emotional competency training. Data were analyzed using multivariate analysis of covariance (MANCOVA) in SPSS. The results indicated that social-emotional competency training significantly increased academic resilience (F = 142.46, p< 0.001) and decreased worry (F = 53/02, p< 0.001) in the experimental group compared to the control group. These findings highlight the effectiveness of educational interventions based on social-emotional competencies in promoting mental health and academic performance among students with unique life circumstances.