نویسندگان:
محد امین صدر1 ، محمدرضا مردانی2 ، غلامرضا معمار زاده طهران3 .1دانشجوی دکتری گروه مدیریت دولتی، واحد علوم و تحقیقات، دانشگاه آزاد اسلامی، تهران، ایران
2گروه مدیریت منابع انسانی، دانشگاه جامع امام حسین (ع)، تهران، ایران
3دانشیار گروه مدیریت دولتی، واحد علوم و تحقیقات،دانشگاه آزاد اسلامی، تهران، ایران
چکیده فارسی: توسعه سرمایه انسانی یکی از محورهای راهبردی سازمان‌ها برای افزایش انطباق کارکنان با تغییرات محیطی تلقی می‌شود که دانشگاه‌ها و مراکز آموزش عالی نقش برجسته‌ای در تحقق آن دارند. هدف این پژوهش، احصاء و ارائه ترکیب ابعاد و مؤلفه‌های مطلوب مدل توسعه سرمایه انسانی در بستر دانشگاه آزاد اسلامی با تمرکز بر سیاست‌های کلی نظام اداری است. روش تحقیق شامل بهره‌گیری از پانل خبرگی جهت استخراج قواعد فازی و طراحی مدل تحلیل و سپس استفاده از نظرات خبرگان و استنتاج فازی در نرم‌افزار متلب برای تحلیل داده‌ها و دستیابی به ترکیب ابعاد و مولفه‌های مطلوب مدل است. نتایج پژوهش منجر به شناسایی پنج بُعد ومولفه های مطلوب آن شامل: عدالت‌محوری با مؤلفه غالب «تناسب شغل و شاغل»؛ رشد معنوی منابع انسانی با مؤلفه «انگیزش»؛ عدالت در نظام پرداخت مبتنی بر عملکرد با مؤلفه «مدیریت بر مبنای هدف»؛ دانش‌گرایی و شایسته‌سالاری مبتنی بر اخلاق اسلامی با مؤلفه «تلفیق تعهد و تخصص»؛ و ایجاد تعادل میان کار و زندگی با مؤلفه «اجتماعی‌سازی شد. و در نهایت اهمیت هرکدام از ابعاد مطلوب مدل توسعه سرمایه انسانی تبیین و بیشینه سطح توسعه سرمایه انسانی معادل ۴.۷۷ از ۵ برآورد شده و امتیاز ابعاد آن به‌ترتیب شامل: عدالت‌محوری (۴.۷۴)، دانش‌گرایی و شایسته‌سالاری (۴.۱۱)، رشد معنوی (۴.۰۴)، عدالت در نظام پرداخت (۴.۶۲) و تعادل کار و زندگی (۳.۹۷) می باشد. این مدل پیشنهادی با سیاست‌های کلی نظام اداری هم‌راستا بوده و با تأکید براهمیت هر بُعد و شکاف موجود تا سطح مطلوب (5)، به عنوان چارچوبی برای توسعه هدفمند سرمایه انسانی در دانشگاه‌ها قابل استفاده است
Dimensions and Desired Components of a Human Capital Development Model in Universities and Higher Education Institutions Based on General Administrative Policy Guidelines (Case Study: Islamic Azad University)
English Abstract: Human capital development is considered one of the strategic pillars for organizations to enhance employee adaptability to environmental changes. Universities and higher education institutions play a crucial role in advancing this objective. This study aims to identify and propose the optimal combination of dimensions and components for a human capital development model within the context of Islamic Azad University, with a focus on alignment with Iran’s General Administrative Policies. The research methodology involves using expert panels to extract fuzzy rules and design an analytical model, followed by the application of expert opinions and fuzzy inference in MATLAB software to analyze data and determine the optimal model structure. The findings identify five key dimensions: (1) Justice orientation with the dominant component of “job-person fit”; (2) Spiritual development of human resources with “motivation”; (3) Performance-based pay justice with “management by objectives”; (4) Knowledge-based meritocracy grounded in Islamic ethics with “integration of commitment and expertise”; and (5) Work-life balance with “socialization.” The importance of each dimension was assessed, and the maximum level of human capital development was estimated at 4.77 out of 5. Dimension scores were as follows: justice orientation (4.74), meritocracy (4.11), spiritual development (4.04), performance-based justice (4.62), and work-life balance (3.97). This proposed model is aligned with national administrative policies and can serve as a strategic framework for targeted human capital development in universities by emphasizing each dimension's significance and the existing gap to the ideal level (5).