نویسندگان:

فاطمه حاجی بابائی¹ ، محمد شریفانی² ، حسین مرادی زنجانی³ .

¹Islamic Azad University, Science and Research Unit

²Islamic Azad University, Science and Research Unit

³Islamic Azad University, Science and Research Unit

چکیده فارسی: هدف: پژوهش حاضر، با هدف بررسی حکمت­های قرآنی براساس ساحت­های بینشی، گرایشی و کنشی در محتوای کتب­ درسی هدیه­های آسمانی دوره ابتدایی انجام شد. روش: این تحقیق، توصیفی، از نوع تحلیل محتوا، با رویکرد کمی بود. جامعه آماری، شامل 5 کتاب هدیه­های آسمانی پایه دوم تا ششم چاپ1403 و روش نمونه­گیری سرشماری بود، بنابراین کل جامعه آماری بررسی شد. بدین ترتیب که علاوه بر متن، آیات، احادیث و تصاویر با استفاده از آمار توصیفی و الگوی آنتروپی شانون تحلیل شد. واحد تجزیه و تحلیل، متون نوشتاری زیرعنوان­های هر درس تحت قالب­: بدانیم، فکر می­کنم، دوست دارم، بازی و نمایش و فعالیت­های دانش­آموز، تعیین شد و برای بررسی تصاویر از تحلیل مضمون استفاده گردید. ابزار جمع­آوری اطلاعات، سیاهه محقق­ساخته مولفه­های حکمی قرآنی در کتب مذکور بود که به تأیید سه نفر از اساتید و صاحب­نظران تعلیم و تربیت رسید. روایی پژوهش، براساس دیدگاه پنج صاحب­نظر دانشگاهی شامل، اساتید معارف اسلامی، کارشناسان سازمان پژوهش و برنامه­ریزی آموزشی و یکی از مولفین کتب مزبور، مشخص شد و پایایی آن از طریق ضریب پایایی پی اسکات 89/0 به دست آمد. یافته­ها: مطابق یافته­ها، از مجموع 704 واحد ثبت در پنج کتاب درسی مذکور، بیشترین میزان توجه متعلق به مقوله­های بینشی با فراوانی401 یا 96/56 درصد بود که ضریب اهمیت آن 3368/0 به دست آمد. مقوله­های کنشی با فراوانی223 یا 67/31 درصد رتبه دوم را داشت که ضریب اهمیت آن 3351/0 بود و مقوله­های گرایشی با فراوانی80 یا 36/11 درصد، دارای پایین­ترین میزان توجه بود و ضریب­ اهمیت آن 3280/0 شد. نتیجه­گیری: براساس نتیجه تحقیق، در تدوین محتوای هدیه­های آسمانی، توجه به ساحت بینش­ها، گرایش­ها و کنش­های حکمی قرآن، متناسب نیست.

کلمات کلیدی: دوره ابتدایی ، محتوای کتب درسی ، کلیدواژه‌‌ها: حکمت های قرآنی ، ساحت های سه گانه بینشی و گرایشی و کنشی ، هدیه های آسمانی. .

Investigating the Qur’anic Wisdom through the Frameworks of Insights, Tendencies, and Actions in the Textbooks of Hadyahā-yi Āsmānī (Heavenly Gifts) for Elementary School

English Abstract: Objective: This study examines the Qur’anic wisdom through the frameworks of insights, tendencies, and actions presented in the textbooks of hadiyahā-yi āsmānī (heavenly gifts) for elementary school. Method: The research employed a descriptive content analysis with a quantitative approach. The statistical population consisted of five textbooks (grades 2 to 6, published in 2024). Using census sampling, the entire population was examined. The analysis encompassed textual content, the verses of the Qur’an, hadiths, and illustrative materials using descriptive statistics and the Shannon entropy model. Units of analysis were drawn from subheadings within each lesson—including Let’s Know, I Think, I Like, Games and Drama, and Student Activities. Illustrations were assessed using thematic analysis. The data collection instrument was a researcher-designed checklist for Qur’anic wisdom components, validated by three experts in Islamic education. Content validity was confirmed through five academic experts, including Islamic studies professors, educational planning specialists, and one of the textbook authors. Reliability was established using Scott’s Pi coefficient (0.89). Results: From a total of 704 coded units, the results showed the components of insights were most prominent, accounting for 401 entries (56.96%), with an importance coefficient of 0.3368. The components of actions followed with 223 entries (31.67%), coefficient: 0.3351, and the components of tendencies were least addressed, with 80 entries (11.36%), coefficient: 0.3280 Conclusion: The study concludes that the content development of the Heavenly Gifts textbooks does not adequately reflect a balanced emphasis based on the frameworks of the Qur’an’s insights, tendencies, and wise actions.

Keywords: elementary school , Keywords: Quranic wisdom , three dimensions of insight , inclination , and action , textbook content , Heavenly Gifts. .