نویسندگان:
شاهین رضایی1 ، عباس کریمی2 ، ابراهیم تقی زاده3 ، رامین پورسعید4 .1دانشجوی دکتری حقوق خصوصی و عضو هیئت علمی گروه فقه و حقوق دانشگاه پیام نور، تهران، ایران
2استاد گروه حقوق خصوصی، دانشگاه تهران، تهران، ایران
3استاد گروه حقوق دانشگاه پیام نور، تهران، ایران
4استادیار گروه حقوق دانشگاه پیام نور، تهران، ایران.
چکیده فارسی: خانواده بنیادیترین نهاد اجتماعی است که روابط حاکم بر آن، مبتنی‌بر اخلاق، ایمان، حقوق و تکالیف متقابل میان اعضای خانواده است. به‌رغم وجود مهر و عاطفه میان زوجین، گاه یکی از زوجین به‌جهت امتیازی که قانون به او بخشیده ست، از موقعیت خود به ضرر دیگری استفاده میکند، به عبارتی مطابق قاعدة لاضرر از حق خویش سوءاستفاده میکند. این پژوهش که با روش توصیفی ـ تحلیلی انجام شده است، سعی دارد ضمن تبیین حقوق خانوادگی در روابط زوجین به حقوق قانونی زوجین اعم‌از اختصاصی یا مشترک، به همراه مصادیق و راهکارهای مقابله با سوءاستفاده از این حقوق بپردازد. در میان این حقوق، حق طلاق و حق ریاست مرد بر خانواده بیش‌از دیگر حقوق مورد سوءاستفاده قرار گرفته است که جهت جلوگیری از این سوءاستفاده، به راهکارهایی میتوان اشاره کرد؛ ازجمله: محدودکردن صلاحیت اعمال حق، طلاق قضایی و شرط توکیل در طلاق. سپس حقوق قراردادی میان زوجین که موجب شروط ازپیش مکتوب و درج‌شده در قرارداد (شروط استاندارد) یا شروطی که زوجین در قرارداد قید کرده‌اند (شروط تکمیلی) تحلیل و واکاوی شده است. درنهایت، اسناد تنظیمی پس‌از عقد نکاح یا شروط توافق‌شده پس‌از عقد نکاح و اعتبار و عدم‌اعتبار آن‌ها به‌عنوان توافق مستقل یا شروط ضمن‌عقد، درصورت عدم‌مخالفت با نظم عمومی، اخلاق حسنه و نظر مشهور، به‌استناد مادة 10 قانون مدنی میتواند معتبر باشد که همراه با رأی هیأت عمومی دیوان عدالت اداری نقد و بررسی شده است. . نتایج حاکی از آن است که قانونگذار باید برای جلوگیری از تضییع حقوق خانوادگی، مواد قانونی با ضمانت اجرایی در قانون خانواده ایجاد کند.
Abuse of Family Rights in Couples' relationships
English Abstract: Family is the most fundamental social institution which the relations governing it are based on ethics, faith, rights and duties among its members. Despite the love and affection between the couples, sometimes one of them uses their position to the detriment of the other due to the privilege and position which is given to him/ her by the law, in other words, they abuse their rights. In this research, which has been conducted in a descriptive and analytical method, moreover, to explain the family rights in couples' relationship, aims to deal with the couples' legal rights, either exclusive or joint, as well as to represent examples and solutions to prevent the abuse of these rights, especially, among these rights, the right of divorce and the right of a man such a head of family are abused more, therefore, the solutions such as limiting the authority to implement rights, judicial divorce and the requirement of trust in divorce (attorney appointing) are discussed in this research. Moreover, the contractual rights between the couples which cause the pre-written conditions included in the contract (standard conditions) or the conditions specified by them in the contract (supplementary conditions) are analyzed here. Finally, the documents drawn up after the marriage contract or the conditions agreed upon after the marriage contract, as well as their validity or invalidity as an independent agreement or conditions included in the contract - if they do not be in contradict with the public order, good morals and the popular opinion based on Article no. 10 Civil Law, can be validated. The results indicate that the legislator should create legal articles with executive guarantee in the family law in order to prevent possible abuses of family rights.