نویسندگان:

¹کارشناسی ارشد روانشناسی بالینی، گروه روانشناسی، واحد ساری، دانشگاه آزاد اسلامی، ساری، ایران

²دانشیار گروه روانشناسی، واحد ساری، دانشگاه آزاد اسلامی، ساری، ایران

چکیده فارسی: مقدمه: افزایش رفتارهای ناسالم و پرخطر در میان زنان آسیب‌دیده اجتماعی و کمبود آموزش‌های لازم در این زمینه، موضوعی نگران‌کننده است که نیاز به توجه فوری دارد. هدف از پژوهش حاضر بررسی اثربخشی روش آگاه‌سازی مبتنی بر ارتقاء مهارت خودمراقبتی بر رفتارهای پرخطر جنسی و خودکارآمدی عمومی زنان آسیب‌دیده اجتماعی بود. روش: طرح کلی پژوهش حاضر با روش شبه‌آزمایشی با طرح پیش‌آزمون – پس‌آزمون با گروه گواه بود. جامعه آماری آن کلیه زنان خدمت گیرنده در مرکز حمایت و توانمندسازی زنان آسیب‌دیده اجتماعی (راه نوین) شهرستان آمل در سال 1401 درنظر گرفته شد که از بین جامعه آماری 30 نفر به‌صورت در دسترس انتخاب شدند و به‌صورت تصادفی ساده در دو گروه آزمایش و گواه قرار گرفتند. ابزار مورد استفاده در پژوهش پرسش‌نامه رفتارهای پرخطر جنسی زارعی و همکاران (1389) و مقیاس خودکارآمدی عمومی شرر و همکاران (1982) به عنوان پیش آزمون اجرا و مداخلة آگاه‌سازی مبتنی بر ارتقاء مهارت خودمراقبتی به مدت 8 جلسه 120 دقیقه‌ای بر روی گروه آزمایش قرار گرفت و پس از اتمام برنامه آموزش، پس آزمون اجرا شد. داده ها با نرم افزار SPSS و تحلیل کوواریانس چندمتغیره تجزیه‌وتحلیل شد. یافته‌ها: نتایج نشان داد، مداخله آگاه‌سازی مبتنی بر ارتقاء مهارت خودمراقبتی در کاهش رفتارهای پر خطر جنسی و افزایش خودکارآمدی عمومی در زنان آسیب‌دیده مؤثر بوده است و بیشترین اثر این مداخله بر متغیر خودکارآمدی عمومی بود (01/0>p). نتیجه‌گیری: بر اساس یافته‌ها می‌توان نتیجه گرفت که آگاه‌سازی مبتنی بر ارتقاء مهارت خودمراقبتی منجر به کاهش رفتارهای پرخطر جنسی و افزایش خودکارآمدی زنان آسیب‌دیده اجتماعی می‌شود. این مداخله می‌تواند به‌عنوان یک ابزار مؤثر و کاربردی در بهبود سلامت روانی و جسمانی این گروه مورد توجه قرار گیرد.

The Effectiveness of Awareness-Based Enhancement of Self-Care Skills on High-Risk Sexual Behaviors and General Self-Efficacy of Socially Disadvantaged Women

English Abstract: Introduction: The rising prevalence of unhealthy and high-risk behaviors among socially disadvantaged women, coupled with inadequate training interventions, presents a pressing public health concern. This study examined the efficacy of Awareness-Based Self-Care Skills Training (ABSST) in reducing high-risk sexual behaviors and enhancing general self-efficacy among marginalized women. Method: Utilizing a quasi-experimental pretest-posttest control group design, the study sampled 30 women receiving services at Rah Novin Support Center in Amol (2022). Participants were randomly assigned to experimental (n=15) and control (n=15) groups. Measurement tools included the High-Risk Sexual Behavior Questionnaire (Zarei et al., 2018) and General Self-Efficacy Scale (Sherer et al., 1982). The experimental group underwent 8 weekly 120-minute ABSST sessions, while the control group received no intervention. Data analysis employed multivariate analysis of covariance (MANCOVA) using SPSS software. Results: Results demonstrated significant intervention effects, with ABSST effectively reducing high-risk sexual behaviors (p<0.01) and substantially improving general self-efficacy (p<0.01). The most pronounced impact was observed on self-efficacy enhancement. Conclusion: The findings indicate that ABSST represents an effective intervention for mitigating sexual risk behaviors and bolstering self-efficacy among socially disadvantaged women. Implementation of such programs could significantly contribute to improving both psychological well-being and physical health outcomes in this vulnerable population.