نویسندگان:

¹گروه روان‌شناسی، دانشکدۀ روان‌شناسی و علوم تربیتی، دانشگاه سمنان، سمنان، ایران.

²دانشیار، گروه روان‌شناسی بالینی، دانشکده روان‌شناسی و علوم تربیتی، دانشگاه سمنان، سمنان، ایران.

چکیده فارسی: پژوهش حاضر با هدف بررسی اثربخشی درمان فراشناختی بر نشانگان شناختی-توجهی، فاجعه‌سازی و شدت درد زنان مبتلا به فیبرومیالژیا صورت گرفت. این پژوهش کاربردی و نیمه‌آزمایشی با طرح پیش‌آزمون-پس‌آزمون و گروه کنترل بود. جامعۀ آماری پژوهش شامل زنان مبتلا به بیماری فیبرومیالژیای مراجعه‌کننده به کلینیک‌های تخصصی روماتولوژی و ارتوپدی تهران در اردیبهشت و خرداد 1401 بودند. از میان آن‌ها 42 بیمار به روش نمونه‌گیری دردسترس براساس تشخیص قطعی تخصصی فیبرومیالژیا انتخاب شدند و سپس به‌صورت گمارش تصادفی در دو گروه 21 نفره (آزمایش و گواه) قرار گرفتند. ابزارهای سنجش پرسشنامه‌های مقیاس نشانگان شناختی-توجهی (CAS-1)، مقیاس فاجعه‌سازی درد (PCS) و مقیاس شدت درد (SCPQ) بود. تجزیه و تحلیل اطلاعات و پاسخ به فرضیات پژوهش، با آمار توصیفی و استنباطی انجام گرفت. در سطح آمار توصیفی از میانگین و انحراف استاندارد، در سطح آمار استنباطی به‌منظور بررسی نرمال‌بودن توزیع متغیرها از آزمون شاپیرو-ویلک و برای بررسی همگنی واریانس‌ها از آزمون لوین استفاده شد. همچنین بررسی فرضیۀ پژوهش به کمک آزمون‌های تحلیل کوواریانس چندمتغیره (MANCOVA) و تحلیل کوواریانس یک‌متغیری (ANCOVA) صورت گرفت. داده‌ها با نرم‌افزار SPSS نسخۀ 26 تجزیه و تحلیل شدند. نتایج تحلیل داده‌ها در سطح معنادار (01/0>P) نشان داد درمان فراشناختی موجب کاهش نشانگان شناختی-توجهی (اندازۀ اثر 85/0)، فاجعه‌سازی درد (اندازۀ اثر 89/0) و شدت درد (اندازۀ اثر 86/0، 83/0، 69/0) در بیماران فیبرومیالژیا می‌شود؛ بنابراین درمان فراشناختی موجب کاهش نشانگان شناختی-توجهی، فاجعه‌سازی و درد در مبتلایان به فیبرومیالژیا می‌شود.

The Effectiveness of Meta-Cognitive Therapy on Cognitive-Attentional Syndrome, Catastrophizing and Pain Intensity in Women with Fibromyalgia

English Abstract: The objective of this investigation was to evaluate the efficacy of metacognitive therapy in the treatment of cognitive-attentional syndrome, catastrophizing, and pain intensity in women with fibromyalgia. This investigation was a practical and semi-experimental study that included a pre-test-post-test design and a control group. 42 patients were selected from the statistical population of the study, which consisted of women with fibromyalgia who visited specialized rheumatology and orthopedic clinics in Tehran in April and May 2022. The selection was based on the definitive diagnosis of fibromyalgia, and used the available sampling method. Then, the participants were randomly assigned to the experimental and control groups. The Cognitive Attention Syndrome Scale (CAS-1), Pain Catastrophizing Scale (PCS), and Pain Intensity Scale Questionnaire (SCPQ) were employed to evaluate the participants. The information was analyzed and the research hypotheses were addressed using descriptive and inferential statistics in SPSS-26. The mean and standard deviation were employed at the descriptive level. The Shapiro-Wilk Test was implemented to evaluate the normality of the variable distribution at the inferential level, while the Levene’s Test was implemented to evaluate the homogeneity of variances. Additionally, Multivariate Analysis of Covariance (MANCOVA) and Univariate Analysis of Covariance (ANCOVA) tests were used to examine the research hypothesis. The analysis of the data from the pre-tests and post-tests obtained from the participants at a significant level (P<0.01) revealed that metacognitive therapy significantly reduced attentional cognitive syndrome (effect size of 0.85), pain catastrophizing (effect size of 0.89), and pain intensity (effect size of 0.86, 0.83, 0.69) in fibromyalgia patients. The findings indicate that metacognitive therapy alleviates cognitive-attentional symptoms, catastrophizing, and pain intensity in fibromyalgia patients.