نویسندگان:

علی تقی نیا¹ ، حمدالله حبیبی² ، صادق ملکی آوارسین³ ، زرین دانشور هریس⁴ .

¹گروه مدیریت آموزشی، دانشکده علوم انسانی، واحد تبریز، دانشگاه آزاد اسلامی ، تبریز، ایران.

²مربی، گروه الهیات، دانشگاه فرهنگیان، کرمان، ایران

³گروه مدیریت آموزشی، دانشکده علوم انسانی، واحد تبریز، دانشگاه آزاد اسلامی ، تبریز، ایران.

⁴گروه مدیریت آموزشی، دانشکده علوم انسانی، واحد تبریز، دانشگاه آزاد اسلامی ، تبریز، ایران.

چکیده فارسی: هدف پژوهش حاضر ارائۀ الگوی قلدری سازمانی در مراکز آموزشی-درمانی بود. پژوهش از نظر هدف کاربردی و روش آن نظریۀ داده‌بنیاد از نوع رویکرد استقرایی بود. میدان پژوهش شامل متخصصان و خبرگان مدیریتی آشنا به قلدری سازمانی و همچنین پزشکان، پرستاران و کارمندان شاغل در مراکز آموزشی-درمانی تبریز در سال 1401 بودند. مشارکت‌کنندگان 21 نفر (13 مرد و 8 زن) بودند که به روش نمونه‌گیری گلوله‌برفی انتخاب شدند. ابزار گردآوری اطلاعات مصاحبۀ نیمه‌ساختاریافته بود. به‌منظور تجزیه و تحلیل داده‌ها از تحلیل نظریۀ داده‌بنیاد کوربین و استراوس استفاده شد. مطابق نتایج، کدهای زیر مشخص شد: شرایط علی قلدری سازمانی شامل سه کد محوری اعمال قدرت یک‌جانبه، تبعیض و مدیریت ناکارآمد؛ شرایط زمینه‌ای مؤثر بر قلدری سازمانی شامل چهار کد محوری ضعف شخصیتی، ایجاد ترس، رفتار غیرحرفه‌ای و بی‌اخلاقی سازمانی؛ شرایط مداخله‌گر مؤثر بر قلدری سازمانی شامل چهار کد محوری اجرای ضعیف قانون، نظارت ضعیف، مدیران تحمیلی و مدیریت منابع انسانی ضعیف؛ راهبردهای اعمال قلدری سازمانی شامل سه کد محوری سوءاستفاده از موقعیت شغلی، تحمیل بارکاری اضافی و عدم برخورد ناشی از ضعف مدیریت؛ و پیامدهای قلدری سازمانی شامل هشت کد محوری آسیب‌های جسمی-روانی، نارضایتی ارباب‌رجوع، تضعیف روحیۀ کاری، پیشرفت حرفه‌ای ضعیف، هویت حرفه‌ای شکننده، هویت سازمانی شکننده، هرج‌ومرج اداری و ازدست‌دادن مزیت رقابتی. نتایج این تحقیق می‌تواند در سیاست‌گذاری و تدوین برنامه‌های مقابله با پدیدۀ قلدری در سازمان‌های آموزشی-درمانی کاربرد داشته باشد.

کلمات کلیدی: داده‌بنیاد ، قلدری سازمانی ، مدیریت رفتار سازمانی ، مراکز آموزشی-درمانی .

Presenting a Model for Organizational Bullying in Educational and Therapeutic Centers: A Grounded Theory Approach

English Abstract: The objective of the current study was to establish a model of organizational bullying in healthcare and educational facilities. The study was conducted in accordance with its objective and employed an inductive grounded theory approach. The research field encompassed specialists and management experts who were acquainted with organizational bullying, as well as physicians, nurses, and staff members employed in educational and healthcare centers in Tabriz in 2022. The snowball sampling method was employed to select a total of 21 participants (13 men and 8 women). The data collection tool was a semi-structured interview. The grounded theory analysis method by Corbin and Strauss was implemented for data analysis. The findings suggested that the causal conditions of organizational bullying consisted of three fundamental codes: unilateral power exertion, discrimination, and ineffective management. Organizational bullying was influenced by four core codes: personality weaknesses, fear creation, unprofessional behavior, and organizational immorality. The intervening conditions influencing organizational bullying included four fundamental codes: weak law enforcement, poor supervision, imposed management, and weak human resource management. The strategies for exercising organizational bullying included three core codes: abuse of job position, imposition of additional workload, and lack of response due to management weaknesses. Physical-psychological damage, client dissatisfaction, weakened work morale, poor professional advancement, fragile professional identity, fragile organizational identity, administrative chaos, and loss of competitive advantage were all consequences of organizational bullying. The results of this study have the potential to be beneficial in the development of programs and the formulation of policies to address the issue of abuse in educational and healthcare organizations.