نویسندگان:

محمد الهی¹ ، محمود نجفی² ، محمدعلی محمدی فر³ .

¹Ph. D student, Department of Psychology, Semnan Branch ,Islamic Azad University, semnan, iran.

²Department of Clinical Psychology, Faculty of Psychology and Educational Sciences, Semnan University, Semnan, Iran

³Associate Professor, Department of of Educational Psychology, Faculty of Psychology and Educational Sciences, Semnan university, semnan, iran.

چکیده فارسی: اعتیاد به مواد مخدر یکی از چالش‌های اصلی در حوزه سلامت عمومی است که با پیامدهای منفی روانی، جسمی و اجتماعی همراه است.در عرصه مداخلات در حیطه اعتیاد نیز، درمانهای روانشناختی جایگاه ویژه ای را به خود اختصاص داده اند. پژوهش حاضر با هدف مقایسه اثربخشی درمان شناختی-رفتاری و درمان فراشناختی بر ولع مصرف افراد وابسته به مصرف مواد انجام شد. روش پژوهش، شبه ­آزمایشی از نوع پیش­آزمون- پس­آزمون با گروه گواه و جامعه آماری کلیه افراد وابسته به مصرف مواد شهرستان سمنان در سال 1400 بود که با روش نمونه گیری در دسترس، 75 نفر با توجه به ملاک­های ورود و خروج انتخاب و به صورت گمارش تصادفی در دو گروه آزمایش1 (درمان شناختی- رفتاری)، گروه آزمایش 2 (درمان فراشناختی) و یک گروه گواه جایگذاری شدند. ابزارهای مورد استفاده در این پژوهش، پرسشنامه سنجش ولع مصرف لحظه ای فرانکن و همکاران(2002) بود. برای تجزیه و تحلیل داده­ها از روش تحلیل کواریانس چندمتغیره استفاده شد. نتایج نشان دادند هر دو مداخله در بهبود ولع مصرف در افراد وابسته به مواد مؤثر واقع شدند. همچنین بین اثربخشی دو درمان، تفاوت معنادار نبود (01/0p<). طبق نتایج به دست آمده هر دو درمان می توانند با ایجاد تغییر در متغیرهای شناختی مرتبط با سوء مصرف مواد مانند باورهای مرتبط با مواد، عقاید وسوسه انگیز، خودکارآمدی و راهبردهای تنظیم هیجان خطر بازگشت به مصرف مواد را کاهش می دهد. لذا می­توان از درمان شناختی - رفتاری و فراشناختی جهت پیشگیری از عود مجدد در افراد وابسته به مواد استفاده نمود.    

کلمات کلیدی: درمان شناختی - رفتاری ، درمان فراشناختی ، ولع مصرف ، Cognitive-Behavioral Therapy .

the efficacy of cognitive-behavioral therapy and metacognitive therapy on craving in substance dependent individuals

English Abstract: Substance addiction is one of the main challenges in public health,accompanied by negative psychological, physical, and social consequences.In the field of interventions in the field of addiction,psychological treatments have a special place.The present study was conducted with the aim of comparing the effectiveness of cognitive-behavioral therapy and metacognitive therapy on cravings in drug addicts.The research method was a quasi-experiment of the pre-test-post-test type with the control group and the statistical population of all drug addicts in Semnan city in 2021,with the available sampling method,75 people according to the entry criteria.and exit were selected and randomly assigned to two experimental groups 1(cognitive-behavioral therapy),experimental group 2(metacognitive therapy) and a control group.The tools used in this research were Franken et al (2002).Multivariate covariance analysis was used to analyze the data.The results showed that both interventions were effective in improving cravings in drug dependent people. Also,there was no significant difference between the effectiveness of the two treatments(p<0.01).According to the obtained results, both treatments can reduce the risk of returning to drug use by changing cognitive variables related to drug abuse,such as drug-related beliefs, tempting beliefs, self-efficacy,and emotion regulation strategies. Therefore, cognitive-behavioral and metacognitive therapy can be used to prevent relapse in drug addicts.

Keywords: metacognitive therapy , addiction .