چکیده فارسی: هدف اصلی این پژوهش، بررسی و نقادی مفهومی جدید در عرصه تربیت اخلاقی به نام سواد اخلاقی است. در سالهای اخیر مفهومی با نام «سواد اخلاقی» مطرح شده و متناظر با آن رویکردی در تربیت اخلاقی شکل گرفته که تلاش دارد با تعریف اخلاق در قالب مفهوم سواد، آن را به مدرسه بازگرداند. نوشتار حاضر در نظر دارد تا با تحلیل منطقی و نیز تحلیل زبانی این ترکیب، برخی زوایا، افق‌ها و چالش‌های پیش روی آن را نشان دهد. تحلیل منطقی این ترکیب مفهومی نشان می‌دهد که در این ترکیب، مؤلفه‌هایی چون صلاحیت، دانش و اکتساب باید هم‌نشین مؤلفه‌هایی چون قاعده، ارزش و کنش انسانی باشند. از سوی دیگر، تحلیل زبان فنی-رسمی این حوزه نشان از حضور سه مؤلفه حساسیت اخلاقی، استدلال ورزی اخلاقی و تخیل اخلاقی در مقام مؤلفه‌های سازنده آن دارد. درنهایت، ارزیابی این دو نوع تحلیل در کنار الزامات عاملیت انسانی، چالش‌هایی را پیش روی این رویکرد قرار می‌دهد. این چالش‌ها عبارت‌اند از: کاهش گرایی در تفسیر از اخلاق در قالب سواد، تعارض‌های مفهومی مفاهیم زیرساز سواد اخلاقی، همپوشی مفهومی عناصر زیرساز سواد اخلاقی و تردید در کفایت سواد اخلاقی برای تحقق انسان اخلاقی.
Criticizing and Examining Moral Literacy: An Agentic Perspective
English Abstract: The aim of this paper is examining and criticizing a new concept in moral education named moral literacy. Recent years, moral literacy approach attempts to redefine morality in the framework of literacy and via that, return moral education to the school. Logical-conceptual analysis of “moral literacy” indicated us some constructive elements of this combination like competency, knowledge, acquisition, rule, value and human action. On the other hand, formal- technical language analysis of it reveals three conceptual elements in moral literacy named: moral sensitivity, moral reasoning and moral imagination. This two kind of analysis, encounters us with conceptual challenges. These challenges are 1) reductionism in interpreting morality to literacy, 2) conceptual contradictions in moral literacy, 3) conceptual; overlapping of constructive elements, and 4) doubt insufficiency of moral literacy for actualization moral human.