چکیده فارسی: هدف اصلی این پژوهش تبیین دیدگاه‌های مختلف فیلسوفان مسلمان نسبت به آموزش عقلانی و فلسفی به کودکان، در راستای تربیت دینی بایسته می‌باشد. برای دستیابی به این هدف از روش پژوهش تحلیل محتوا و نیز روش تحلیل و استنتاج منطقی بهره گرفته شد. بنابر یافته‌های به‌دست‌آمده، رویکرد تربیت دینی مبتنی بر عقلانیت به دو شکل همگانی و نخبه پرور از یکدیگر متمایز هستند. پاره ای از آثار و اندیشه‌های ابن طفیل، سهروردی، اخوان‌الصفا، ابوریحان، مولانا، ابو علی سینا و شهید مطهری به زبانی ساده، قابل فهم و گاهی حکایت‌گو نه است که فهم آن برای همه امکان پذیر می‌باشد. این رویکرد را می توان تربیت دینی عقلانی از نوع همگانی یا توجه فیلسوفان مسلمان به فلسفه برای همگان دانست که همپوشانی زیادی با «فلسفه برای کودکان» دارد. در مقابل، رویکرد تربیت عقلانی نخبه پرور را می توان در آثار و اندیشه‌های ابن-مسکویه، غزالی، خواجه نصیر و ابن خلدون یافت که به‌طورکلی در گفتگوها و شیوه‌های آموزش فلسفی خود از مضمون‌های عقلانی و انتزاعی پیچیده برای کسانی که به درجه‌های بالاتری از فلسفه رسیده اند، بهره برده اند. این گروه چون ورود کودکان را در وادی فلسفه جایز نمی دانند، برای عوام نیز چنین اجازه‌ای را روا نمی‌دارند. بر این اساس، با پذیرش تربیت عقلانی همگانی و نیز با تقویت این رویکرد با استناد به میراث حکیمان مسلمان در طول تاریخ اندیشه اسلامی می‌توان از موضعی استوارتر به موضوع فلسفه برای کودکان در جامعه اسلامی نگاه کرد و زمینه فلسفیدن برای همه (حتی کودکان) را از طریق آموزش فرایند فلسفیدن، طرح مسائل فلسفی به شکل داستانی و ساده‌سازی مضمون های فلسفی دنبال نمود.
Philosophy for Children: Religious Education Approaches to Teaching Thinking
English Abstract: Main purpose in this research is the explanation of different views of Muslim philosophers on the P.F.C to establish an imperative religion education. Reaching to this purpose we use the content analysis and logical deduction among the research methods. On the basis of the research findings, we can find two different approaches in the religious-intellectual education: popular and specialized. The former can be found in some works of Ibn Tufail, Suhrawardi, Ikhwan al-Safa, Abu Rayhan al- Biruni, Jalal ad-Din Muhammad Rumi, and Mortaza Mutahhari. In this group one can see few books or chapters on the religious education in which the topic is presented with a straightforward, figurative and even fictional language. We can name this Muslim philosopher`s approach the popular rational education that is in agreement with P.F.C. The latter can be found in the works of the thinkers such as Ghazali, Nasir al-din al- Tusi and Ibn Khaldun. In their presenting educational discussion, the language of this group is normally more abstract and intellectual than the first group, hence only those who have high knowledge of philosophy can be benefited from their works. Because this group doesn’t prescribe philosophical education for children they don’t prescribe popular philosophical education too. So with accepting the first approach in the Islamic thought and supporting it with reference to Muslim philosophers` heritage in the Islamic thought history, we can consider P.F.C. in Muslim society from the more strong position and prepare philosophizing for every one (even children) by teaching philosophizing process, presenting philosophical topics in the form of stories and simplification of philosophical contents.