چکیده فارسی: هدف اصلی این پژوهش، تبیین ماهیت نظام آموزش و پرورش ایران از آغاز دوره مدرن سازی تا امروز می‌باشد. برای دست‌یابی به این هدف از روش پژوهش تاریخی– تحلیلی بهره گرفته شد. نتایج به دست آمده حاکی از آن است که مؤلفه‌های اصلی و بنیادین در نظام آموزشی امروز ایران تقلیدگری، اقتدار گرایی و دین مداری است که هر یک حاصل یکی از جریان‌های تعیین کننده در شکل گیری نظام آموزشی است. مبنای تقلیدگر ایی از جریان اصلاح‌گرایانه عصر قاجار، اقتدارگرایی حاصل انتقال آموزش و پرورش به عرصه حکومت به ویژه پهلوی اول و دین مداری، مطالبه نظام برخاسته از انقلاب اسلامی و دولت جمهوری اسلامی است. تعامل این مؤلفه‌ها به نوبه خود سه مؤلفه گرایش به تمرکز و کنترل، کمیت گرایی و صورت گرایی را به عنوان مؤلفه‌های ثانویه در نظام ایجاد کرده است که برآیند تمامی آن‌ها، روح حاکم بر نظام آموزشی ایران است و تمامی هدف‌ها و برنامه‌های پیشنهادی مورد نظر آن را دگرگون می‌سازد.
An introduction to Explain the nature of Iran educational system from its modernization time till now
English Abstract: The basic aim of this research is, to explain the nature of Iran Educational system from its modernization time till now. Accessing this, historical analysis method was used. Results show that basic characteristics in Iran educational system are: Imitating, militarism authority and religious orientation; that every one of them is an outcome arising from the streams that had important roles to establish the educational system. Imitation is based on reform stream of Qajar age, militarism authority is a production of education transmission to politic area especially in First Pahlavi age; and religious orientation was a demand from Islamic Revolution and Islamic Republic government. Reaction of these three bases in its turn, caused three other characteristics included quantitative orientation, superficial orientation and centralism as second order bases in the educational system; Consequents of these, shape the ghost of Iran educational system and changes all of aims and program suggested for it.