نویسندگان:

¹دانشگاه فردوسی مشهد

چکیده فارسی: مدل تحولی- تفاوت‌های مبتنی بر ارتباط در تلاش برای توصیف و تبیین تحول روان‌شناختی انسان، رویکردی فراگیر و یکپارچه نگر ارائه می‌دهد. تحت تأثیر تعامل پویای ابعاد زیستی، روانی و اجتماعی انسان، توانایی‌های شناختی، زبانی، عاطفی و شخصیتی در درون مراحل «تحول هیجانی کارکردی» شکل می‌گیرند. در درون این مراحل، ظرفیت‌های تنظیم و توجه، جذب شدن به انسان‌ها، مبادله اجتماعی، شکل گیری ایده‌ها و پل زدن بین ایده‌ها (تفکر) به عنوان قابلیت‌های پایه انسانی ایجاد می‌شوند و به وسیله آنها خودآگاهی، زبان، همدلی، خلاقیت، تفکر و مهارت‌های اجتماعی و هیجانی در کودکان به تدریج پدید می‌آیند. در فرایند تحول یکپارچه انسان، روابط کودک با دیگران و به ویژه افراد مهم زندگی او (والدین) اهمیت بسیار دارند. هر کودکی تحت تأثیر ویژگی‌های منحصر به فرد زیستی خود به تعامل با محیط و انسان‌ها می‌پردازد و از طرف دیگر والدین نیز سبک تعاملی خاص خود را دارند که تحت تأثیر فرهنگ خانواده و جامعه است. سرنوشت تحول روان‌شناختی کودک در فرایند تعاملات اجتماعی شکل می‌گیرد و کودک در شرایط مناسب، قابلیت‌های پایه انسانی و در نتیجه مهارت‌های ارتباط، مبادله و تفکر را فرا می‌گیرد. اختلالات تحولی نتیجه عدم تحول مطلوب قابلیت‌های پایه است که این امر می‌تواند ناشی از بد کارکردی سیستم عصبی کودک و یا سبک تعاملی نامناسب والدین باشد. مدل تحولی-تفاوت‌های مبتنی بر ارتباط به عنوان چارچوبی فراگیر، تحولی و یکپارچه از رشد انسان دارای دلالت‌های مهمی در حیطه تعلیم و تربیت، تشخیص و درمان اختلال های دوران کودکی، فرزند پروری، گفتاردرمانی و کاردرمانی می‌باشد.

The Developmental, Individual-Difference, Relationship-Based model (DIR)

English Abstract: The Developmental, Individual-Difference, Relationship-Based model (DIR) aims to describe and explain human psychological development in an integrated way. It has been believed that cognitive, linguistic, affective, personality abilities emerge within stages of “functional emotional development”. The human development influenced by a dynamic interaction among biopsyosocial variables. As a child goes up the developmental ladder, regulation and attention, engagement, communication, making ideas and bridging among ideas (thinking) as human fundamental capacities would be emerged. These fundamental capacities make self-conscious, language, empathy, creativity, thinking and social and emotional skills possible to develop progressively. In the integrated human development, relationships with humans, especially those with significant people (parents), are important. Each child encounters with the world according to his own biology. On the other hand, parents have their own style of parenting influenced by their society. Social interactions determine the quality of psychological development. In an appropriate condition, the human fundamental capacities develop well and therefore, relating, communicating and thinking skills emerge. Developmental disorders are being resulted from not developing well the fundamental capacities. This may be due to a neuron system dysfunction or a disturbed parental style. The Developmental, Individual-Difference, Relationship-Based model (DIR) has important implications on areas such as education, children mental health, parenting, speech therapy and occupational therapy