نویسندگان:

¹استادیار گروه جزا و جرم‌شناسی، دانشگاه آزاد اسلامی، واحد دامغان، دامغان، ایران

چکیده فارسی: طلاق پدیده ای اجتماعی است که با ارکان مختلف جامعه اعم از خرد و کلان درآمیخته و در ارتباط متقابل با عرصه های مختلف فردی، خانوادگی، نهادی و ساختاری است. بر این اساس، افراد در فرایند طلاق سنخ های متفاوتی از وقایع را تجربه می‌کنند و به دلیل قانونی و قضایی بودن امر طلاق، یکی از مهمترین انواع آنها «تجارب حقوقی» است که اشاره به سنخی از تجارب افراد در طول درگیری و ارتباط با امر حقوقی دارد. این تحقیق بر آن است مبتنی بر مصاحبه نیمه ساختاریافته با زنان مطلقه (15 نمونه از شهر قم) و با تکنیک تحلیل مضامین، به توصیف غنیِ این تجارب پرداخته تا به این سوال پاسخ دهد که «زنان فرایند حقوقی طلاق در ایران را با چه کیفیتی و مبتنی بر نقش‌آفرینی کدام کنشگران تجربه می‌کنند؟» بر اساس یافته‌ها، تجارب حقوقی زنان در فرایند طلاق در سه سطح فردی، نهادی و قانونی صورت می‌ گیرد. در این میان، سطح فردی به ویژه گروه قضات مهمترین مقوله به شمار آمده است. بطوریکه در مورد نظام حقوقی ایران در خصوص مساله طلاق باید اذعان داشت افراد به ویژه قضات و وکلا فراتر از هر امر دیگری اعم از عاملیت زنان، نهادهای مرتبط و قوانین ایفای نقش دارند. همچنین واحد معنایی غالب در روایت زنان از تجارب‌شان، مربوط به نسبتی است که این تجارب با «زن بودن» آنها دارد و لذا غلبة جنسیت به اقسام مختلف در مواجهات با افراد (به ویژه قضات)، نهادها (به ویژه دستگاه قضایی) و قوانین ظهور داشته است.

Legal Experiences of Divorced Women in the Divorce Process in Iran (Study in Qom)

English Abstract: Divorce is a social phenomenon that is intertwined with various elements of society, both micro and macro, and is interrelated with various areas of individual, family, institutional and structural. Accordingly, individuals experience different types of events in the divorce process, and due to the legal and judicial nature of divorce, one of the most important types is "legal experience", which refers to a type of experience of individuals during conflict and communication. It has a legal basis. This study is based on a semi-structured interview with divorced women (15 samples from Qom) and with a content analysis technique, richly describes these experiences to answer the question "How well do women view the legal process of divorce in Iran?" "And based on role-playing, which actors do they experience?" According to the findings, women's legal experiences in the divorce process take place at three levels: individual, institutional and legal. Among these, the individual level, especially the group of judges, is the most important category. As for the Iranian legal system regarding the issue of divorce, it must be acknowledged that individuals, especially judges and lawyers, play a role beyond anything else, including women's agency, related institutions and laws. Also, the dominant semantic unit in women's narrative of their experiences is related to the relationship that these experiences have with their "being a woman" and therefore the predominance of gender in various ways in dealing with individuals (especially judges), institutions (especially the judiciary) And laws have emerged.