نویسندگان:

سیدحسین مرعشی¹ ، منیجه شهنی ییلاق² ، مرتضی امیدیان³ .

¹Department of Cognitive Sciences, Shahid Chamran University, Ahvaz, Iran

²Department of Psychology, Shahid Chamran University, Ahvaz, Iran

³Department of Psychology, Shahid Chamran University, Ahvaz, Iran

چکیده فارسی: هدف پژوهش حاضر، بررسی نقش میانجی نشخوار خشم در رابطه‌ی بین خشم صفت و پرخاشگری و نقش تعدیل‌کننده‌ی عدم تعهد اخلاقی بود. این پژوهش به صورت همبستگی از نوع تحلیل مسیر و به طور دقیق مدل‌یابی میانجی تعدیل‌گر، است. جامعه‌‌ی آماری این پژوهش تمام دانش‌آموزان پایه‌‌ی دوازدهم دوره‌‌ی دوم متوسطه‌‌ در سال تحصیلی 1401-1400 شهر اهواز بودند که از بین آن‌ها تعداد 200 دانش‌آموز با روش نمونه‌گیری تصادفی چند مرحله‌ای انتخاب شدند. ابزارهای مورد استفاده در این پژوهش شامل پرسشنامه‌ی پرخاشگری (بأس و پری، 1992)، سیاهه ابراز خشم صفت-حالت– نسخه‌‌ی 2 (اسپیلبرگر، 1999)، مقیاس نشخوار خشم (ساخودولسکی، گلاب و کرامول، 2001) و مقیاس عدم تعهد به اخلاق مدنی (کاپرارا، فیدا، وکیونه، ترامونتانو و باربارانلی، 2009) بودند. برای ارزیابی مدل پیشنهادی از نرم‌ افزار 22 SPSS و PROCESS (مدل 15)، استفاده شد. نتایج نشان داد که خشم صفت با پرخاشگری رابطه‌‌ی مثبت و معنی‌دار دارد (01/0 >p) و نشخوار خشم میانجی این رابطه است. عدم تعهد اخلاقی رابطه‌‌ی مستقیم شرطی بین نشخوار خشم و پرخاشگری و رابطه‌‌ی بین خشم صفت و پرخاشگری را در دو سطح (از سه سطح) تعدیل کرد. در خصوص نتایج غیرمستقیم شرطی بین خشم صفت و پرخاشگری از طریق نشخوار خشم، عدم تعهد اخلاقی فقط در دو سطح (در حد میانگین و یک انحراف معیار بالای میانگین) این رابطه را تعدیل نمود. به‌طور کلی، با گنجاندن عدم تعهد اخلاقی به عنوان تعدیل‌کننده در مدل، مطالعه‌‌ی حاضر اثراتی را شناسایی کرد که بدون تحلیل تعدیل‌کننده نادیده گرفته می‌شدند.

کلمات کلیدی: پرخاشگری؛ خشم صفت؛ عدم تعهد اخلاقی؛ نشخوار خشم .

The Relationship between Trait Anger, Moral Disengagement, Anger Rumination and Aggression in High School Student: Test of a Moderating Mediator Model

English Abstract: The aim of the present study was to investigate the mediating role of anger rumination in the relationship between trait anger and aggression and the moderating role of moral disengagement. This research is in the form of correlational path analysis and more precisely modeling the moderating mediator. The statistical population of this research was all the twelfth grade students of the second period of high school in the academic year of 2021-2022 in Ahvaz city, from which 200 students were selected using a multi-stage random sampling method. The instruments used in this research included the Aggression Questionnaire (Buss & Perry, 1992); Trait-State Anger Expression Inventory– 2 (Spielberger, 1999); Anger Rumination Scale (Sukhodolsky, Golub & Cromwell, 2001); and Civic Moral Disengagement Scale (Caprara, Fida, Vecchione, Tramontano & Barbaranelli, 2009). The evaluation of the proposed model was done through the Software SPSS 22 and PROCESS method, model No. 15. Results showed that trait anger had a positive and significant relationship with aggression and anger rumination was the mediator of this relationship. Moral disengagement moderated the conditional direct relationship between anger rumination and aggression and the relationship between trait anger and aggression at two levels (out of three levels). Regarding the conditional indirect results between trait anger and aggression through anger rumination, moral disengagement moderated this relationship only at two levels (at the mean and one standard deviation above the mean). Overall, by incorporating moral disengagement as a moderator into the model, the current study detected effects that would have been neglected without the moderation analysis.

Keywords: aggression , Trait anger , Anger rumination , Moral disengagement .