نویسندگان:

مهدی زمستانی¹ ، ایمان پرنیانی² .

¹Department of Psychology, Faculty of Humanities and Social Sciences, University of Kurdistan, Sanandaj, Iran.

²Department of Psychology, Faculty of Humanities and Social Sciences, University of Kurdistan, Sanandaj, Iran.

چکیده فارسی: اهداف این مطالعه با هدف بررسی نقش میانجیگر تکانشگری در ارتباط بین ابعاد مرضی شخصیت با اختلالات طیف برونی‌ساز در افراد دارای سابقۀ مصرف مواد انجام شد.  مواد و روش ها پژوهش حاضر مقطعی‌همبستگی از نوع مدل‌‌یابی معادلات ساختاری بود. جامعه آماری شامل افراد دارای سابقه مصرف مواد در شهر سنندج بود که در مراکز سرپایی درمان وابستگی به مواد تحت قرار داشتند، از میان آن‌ها نمونه‌ای به حجم 349 نفر با استفاده از روش نمونه‌گیری در دسترس انتخاب شدند. ابزارهای مورداستفاده سیاهه شخصیت برای DSM-5 (PID-5)، سیاهه اختلالات طیف برونی‌سازی (ESI)، مقیاس تکانشگری بارت (BIS) بود. داده‌های پژوهش با استفاده از نرم‌افزارهای SPSS و AMOS به‌ترتیب نسخه‌های 22 و 24 تجزیه‌وتحلیل شدند. یافته ها نتایج مطالعه نشان داد ابعاد مرضی شخصیت شامل مخالفت‌جویی (β=0/593, P=0/001)، دل‌گسستگی (β=0/513, P=0/001)، مهارگسستگی (β=0/616, P=0/001)، عاطفه‌ منفی (β=0/565, P=0/001) و روان‌گسستگی (β=0/541, P=0/001) رابطه مثبت و معنی‌داری با علائم اختلالات طیف برونی‌ساز دارند. علاوه‌براین، نتایج بوت استراپ نشان داد ابعاد تکانشگری شناختی، حرکتی و عدم برنامه‌ریزی نقش میانجیگر معنی‌داری در ارتباط بین ابعاد مرضی شخصیت و اختلالات طیف برونی‌ساز در افراد دارای مصرف مواد ایفا می‌کند. نتیجه گیری نظر به اینکه ابعاد مرضی شخصیت از طریق عامل میانجیگر تکانشگری نقش مؤثری بر علائم اختلالات طیف برونی‌ساز دارند، توجه بیشتر به این سازه‌‌ها می‌تواند در زمینه پیشگیری و درمان اختلالات مرتبط با مصرف مواد تلویحات کاربردی به دنبال داشته باشد. 

کلمات کلیدی: ویژگیهای شخصیتی ، تکانشگری ، مصرف مواد ، impulsivity ، ابعاد مرضی شخصیت DSM-5 ، اختلالات طیف برونی‌ساز .

Mediating Role of Impulsivity in the Relationship Between Pathological Personality Traits and Externalizing Spectrum Disorders in Men With Substance Use Disorders

English Abstract: Objectives This study aims to investigate the mediating role of impulsivity in the relationship between the pathological personality traits and externalizing spectrum disorders in men with substance use disorders (SUDs). Methods This is a correlational cross-sectional study using the structural equation modeling (SEM). The study population consists of all men with a history of SUDs who were undergoing outpatient treatment in addiction treatment centers in Sanandaj, Iran, of whom 349 were selected using a convenience sampling method. The instruments were the personality inventory for DSM-5 (PID-5), the externalizing spectrum inventory (ESI), and the Barratt impulsivity scale (BIS). Data were analyzed in SPSS software, version 22 and AMOS version 24. Results The results showed that the PID-5 pathological personality traits of antagonism (β=0.593, P=0.001), detachment (β=0.513, P=0.001), disinhibition (β=0.616, P=0.001), negative affectivity (β=0.565, P=0.001), and psychoticism (β=0.541, P=0.001) had significant and positive correlations with the ESI score. Furthermore, the bootstrap test results showed that the BIS dimensions of cognitive, motor and non-planning impulsivity significantly mediated the relationship between five pathological personality traits and externalizing spectrum disorders (P<0.05). Conclusion Given the mediating role of impulsivity in the relationship between pathological personality traits and externalizing spectrum disorders in men with SUDs, more attention should be paid to these constructs for prevention and treatment of SUDs.

Keywords: Substance Use Disorders , Pathological personality traits , Externalizing spectrum disorders .