نویسندگان:

مهدی ابراهیم پور عزیزی¹ ، نادر حاجلو² ، محمد باغبانیان³ .

¹Department of Psychology, Faculty of Educational Sciences and Psychology, University of Mohaghegh Ardabili, Ardabil, Iran.

²Department of Psychology, Faculty of Educational Sciences and Psychology, University of Mohaghegh Ardabili, Ardabil, Iran.

³Department of Neurology, Faculty of Medicine, University of Mohaghegh Mazandaran, Sari, Iran.

چکیده فارسی: اهداف هدف پژوهش حاضر بررسی اثربخشی درمان پذیرش و تعهد متمرکز بر شفقت در خودکارآمدی درد و فاجعه‌سازی درد بیماران مبتلا به مالتیپل اسکلروزیس بود. مواد و روش ها پژوهش حاضر ازلحاظ هدف، کاربردی و از لحاظ نحوه جمع‌آوری اطلاعات، آزمایشی با طرح پیش‌آزمون-پس‌آزمون با گروه کنترل بود. جامعه آماری شامل کلیه بیماران مبتلا به ام‌اس استان مازندران در سال 1402-1403 بود که تعداد 36 بیمار ام‌اس به روش نمونه‌گیری داوطلبانه انتخاب و به‌طور تصادفی در دو گروه (گروه آزمایش 18 نفر و گروه کنترل 18 نفر) قرار گرفتند. ابزارهای مورداستفاده در این پژوهش شامل مقیاس وضعیت گسترش ناتوانی کرتزکه (EDSS)، پرسش‌نامه خودکارآمدی درد و مقیاس فاجعه‌سازی درد (PCS) بودند. به‌منظور اجرای مداخله در پژوهش، پروتکل درمانی 10 جلسه‌ای از کتاب درمان متمرکز بر شفقت برای درمانگران ACT، استخراج و اجرا شد. در نهایت، داده‌ها با استفاده از نرم‌افزار SPSS نسخه 27 و به روش تحلیل کوواریانس چندمتغیری تجزیه‌وتحلیل شدند. یافته ها مطابق نتایج، درمان پذیرش و تعهد متمرکز بر شفقت به‌طور معنی‌داری باعث افزایش خودکارآمدی درد و کاهش فاجعه‌سازی درد در گروه آزمایش نسبت به گروه کنترل شد (0/05>P). این اثرات نشان‌دهنده تفاوت معنی‌دار بین دو گروه در پس‌آزمون بودند، به‌طوری که گروه آزمایش نسبت به گروه کنترل بهبود بیشتری در متغیرهای موردمطالعه نشان داد. نتیجه گیری نتایج مطالعه حاضر نشان دادند درمان پذیرش و تعهد متمرکز بر شفقت در خودکارآمدی درد و فاجعه‌سازی درد بیماران مبتلا به مالتیپل اسکلروزیس مؤثر است. براین اساس، می‌توان گفت این درمان با ترکیب اصول پذیرش و تعهد همراه با پرورش شفقت به خود، به بیماران کمک می‌کند تا احساس کارآمدی بیشتری بر درد خود داشته باشند و توانایی مقابله با آن را افزایش دهند. همچنین، این درمان با کاهش فاجعه‌سازی درد و تمرکز بر ارزش‌ها باعث می‌شود بیماران به جای تمرکز بر افکار منفی، به فعالیت‌های معنی‌دار بپردازند. پیشنهاد می‌شود در مراکز مربوطه آموزش داده شود و مورد استفاده قرار گیرد.

کلمات کلیدی: فاجعه‌سازی درد ، خودکارآمدی درد ، مالتیپل اسکلروزیس ، Multiple Sclerosis ، درمان پذیرش و تعهد متمرکز بر شفقت .

Effectiveness of Compassion-focused Acceptance and Commitment Therapy on Pain Self-efficacy and Pain Catastrophizing in Patients With Multiple Sclerosis: A Randomized Clinical Trial

English Abstract: Objectives The present study aims to investigate the effectiveness of compassion-focused acceptance and commitment therapy (CFACT) on pain self-efficacy and pain catastrophizing in patients with multiple sclerosis (MS). Methods This is a randomized controlled clinical trial with a pre-test/post-test design. Participants were 36 patients with MS in Mazandaran province, northern Iran, in 2022-2023 who were selected by voluntary sampling method and randomly assigned to two groups: intervention (n=18) and control (n=18). The disability of patients was measured by Kretzke’s expanded disability status scale. They completed the pain self-efficacy questionnaire (PSEQ), and pain catastrophizing scale (PCS). The intervention group received the CFACT at 10 session using the protocol adapted from the book “ACT Practitioner’s Guide to the Science of Compassion”. The collected data were analyzed in SPSS v.27 using multivariate analysis of covariance  Results The CFACT increased pain self-efficacy (P=0.004) and reduced pain catastrophizing (P=0.025) in the intervention group compared to the control group at the posttest stage.  Conclusion The CFACT is effective in improving pain self-efficacy and reducing pain catastrophizing in patients with MS, by helping patients shift their focus from catastrophizing pain to engaging in meaningful activities.This treatment can be used in clinics and hospitals.

Keywords: Pain Catastrophizing , Pain Self-Efficacy , Compassion-Focused Acceptance and Commitment Therapy .