نویسندگان:
فرشاد شیبانی1 ، شکوفه اعلایی2 ، علی طلایی3 ، زنیره سلیمی4 ، رضا عمران5 .1Department of Clinical Psychology, School of Medicine, Mashhad University of Medical Sciences, Mashhad, Iran.
2Department of Biomedical Informatics, School of Medicine, Mashhad University of Medical Sciences, Mashhad, Iran.
3Department of Psychiatry, School of Medicine, Psychiatry and Behavioral Sciences Research Center, Mashhad University of Medical Sciences, Mashhad, Iran.
4Department of Psychiatry, School of Medicine, Psychiatry and Behavioral Sciences Research Center, Mashhad University of Medical Sciences, Mashhad, Iran.
5Department of Clinical Psychology, School of Medicine, Mashhad University of Medical Sciences, Mashhad, Iran.
چکیده فارسی: اهداف پژوهش حاضر باهدف پاسخگویی به این پرسش انجام شد که آیا مداخله ترکیب آموزش حافظه کاری با آموزش کنترل توجه بر کاهش ولع مصرف،کاهش تکانش‌گری و افزایش حافظه کاری بیماران مبتلابه مصرف اپیوئید تحت درمان نگهدارنده با متادون مؤثر است؟ مواد و روش ها این پژوهش یک کارآزمایی بالینی تصادفی‌سازی‌شده و کنترل‌شده بود. از مراجعین کلینیک‌های ترک اعتیاد سطح شهر مشهد، تعداد 50 نفر که واجد معیارهای ورود بودند به روش نمونه‌گیری در دسترس انتخاب شدند. روش و اهداف مطالعه قبل از امضای فرم رضایت آگاهانه به‌طور کامل برای آن‌ها توضیح داده شد. شرکت‌کنندگان به‌طور تصادفی تعداد 25 نفر در گروه آزمایش و تعداد 25 نفر در گروه کنترل جایگذاری شدند. برای گروه آزمایش نحوه استفاده از مداخله توضیح داده شد و اپلیکیشن موبایل در اختیار آن‌ها قرار گرفت. برای ارزیابی این افراد پیش از مداخله و پس از پایان مداخله از ابزارهای اندازه‌گیری برای سنجش ولع مصرف از پرسش‌نامه سنجش وسوسه مصرف مواد پس از ترک، برای سنجش تکانش‌گری از مقیاس تکانش‌گری بارات و برای سنجش حافظه کاری از خرده‌مقیاس فراخنای ارقام از حافظه کاری وکسلر استفاده شد. از درصد و توزیع فراوانی، میانگین و انحراف‌معیار برای پردازش اطلاعات توصیفی و از آزمون پارامتریک تحلیل کوواریانس چندمتغیره برای تحلیل‌های استنباطی استفاده شد. یافته ها ترکیب آموزش حافظه کاری با آموزش کنترل توجه تأثیر معناداری بر کاهش ولع مصرف و تکانش‌گری بیماران در گروه آزمایش نسبت گروه کنترل داشته است و تأثیر معناداری بر افزایش حافظه کاری گروه آزمایش نسبت گروه کنترل نداشته است (0/05>P). نتیجه گیری یافته‌های پژوهش حاضر حاکی از این است که مداخله ترکیب آموزش حافظه کاری با آموزش کنترل توجه می‌تواند مداخله کمکی مؤثری در افراد تحت درمان نگهدارنده با متادون باشد. کاهش تکانش‌گری و ولع مصرف را در بازه زمانی 4 هفته و صرف زمانی کوتاه برای این تمرین جدید شناختی نیز می‌توان مشاهده کرد. باتوجه‌به اینکه در این نوع درمان کمکی درمانگر یا پژوهشگر در کنار شرکت‌کنندگان هنگام انجام تمرین، حضور فیزیکی ندارد، لازم است به ایجاد ویژگی‌هایی که باعث جذابیت بیشتر اپلیکیشن‌های بازتوانی شناختی و کاربری آسان‌تر برای افراد می‌شود توجه بیشتری کرد. می‌توان در پژوهش‌های آینده اپلیکیشن بازتوانی عصبی را در اختیار جوامع پژوهشی غیرمبتلا به اعتیاد که دارای نقص شناختی می‌باشند، قرار داد تا تأثیر آن مورد سنجش قرار گیرد.
Effect of Mobile-based Combined Working Memory and Attention Control Training on Craving, Impulsivity, and Working Memory of Male Opioid Addicts Under Methadone Therapy: A Randomized Controlled Clinical Trial
English Abstract: Objectives This study aims to investigate the effect of combined working memory training (WMT) and attention control training (ACT) on craving, impulsivity, and working memory of opioid addicts under methadone therapy. Methods This is a randomized controlled clinical trial. Participants were 50 male opioid addicts who were selected from addiction treatment clinics in Mashhad, Iran. After their random allocation to the intervention and control group, the intervention group received WMT+ACT for 4 weeks using a mobile application. Pre- and post-test assessments were conducted using a craving scale, Barratt impulsiveness scale, and Wechsler's digit span test. Descriptive statistics and multivariate analysis of covariance were employed for data analysis. Results The combined intervention significantly reduced craving and impulsivity in the intervention group compared to the control group, but it had no significant effect on working memory (P>0.05). Conclusion The mobile-based WMT+ACT intervention is a useful intervention for male opioid addicts under methadone therapy.
Keywords: executive functions , Working Memory , Methadone maintenance treatment , Craving , Impulsivity behavior .