نویسندگان:
سحر روزبهانی1 ، ماهرخ دولتیان2 ، زهره محمودی3 ، عاطفه زندی فر4 ، حمید علوی مجد5 ، سعیده نصیری6 .1Student Research Committee, School of Nursing and Midwifery, Shahid Beheshti University of Medical Sciences, Tehran, Iran.
2Department of Midwifery and Reproductive Health, Midwifery and Reproductive Health Research Center, School of Nursing and Midwifery, Shahid Beheshti University of Medical Sciences, Tehran, Iran.
3Social Determinants of Health Research Center, Alborz University of Medical Sciences, Karaj, Iran.
4Social Determinants of Health Research Center, Alborz University of Medical Sciences, Karaj, Iran.
5Department of Biostatistics, School of Allied Medical Sciences, Shahid Beheshti University of Medical Sciences, Tehran, Iran.
6Department of Midwifery, School of Nursing and Midwifery, Kashan University of Medical Sciences, Kashan, Iran.
چکیده فارسی: اهداف اختلالات روانی پس از زایمان طیف وسیعی دارند و یکی از شایع‌ترین آن‌ها، غم واندوه مادری است. مطالعه حاضر با هدف تعیین پیشگویی‌کننده‌های غم و اندوه مادری در دوره پس از زایمان بر‌اساس تعیین‌کننده‌های اجتماعی سلامت مدل سازمان بهداشت جهانی با استفاده از تحلیل مسیر انجام شد. مواد و روش ها مطالعه کمی آینده نگر بر روی 449 زن زایمان‌کرده مراجعه‌کننده به مراکز بهداشتی‌درمانی دانشگاه علوم‌پزشکی شهید بهشتی به‌منظور تعیین عوامل پیشگویی‌کننده مرتبط با غم و اندوه مادری با استفاده از تحلیل مسیر در تهران در بازه زمانی از اواخر آبان سال 1399 تا اوایل اردیبهشت 1401 انجام شد. روش نمونه‌گیری تصادفی چند‌مرحله‌ای بود. ابزار مورد‌استفاده در این پژوهش، پرسش‌نامه مشخصات جمعیت‌شناختی و زنان و زایمان، پرسش‌نامه وضعیت اجتماعی‌اقتصادی، پرسش‌نامه عوامل روانی‌اجتماعی، شامل استرس، اضطراب و افسردگی، حمایت اجتماعی درک‌شده، حوادث و تجارب ناگوار زندگی و پرسش‌نامه عوامل رفتاری، از‌جمله پرسش‌نامه خشونت خانگی و رفتارهای ناسالم، بود. غم و اندوه مادر پس از زایمان هم بر‌اساس پرسش‌نامه استین سنجیده شد. برای تحلیل آماری برای سنجش فروانی، میانگین وضریب همبستگی از نرم‌افزار SPSS نسخه 24 و برای آزمون مدل و نیکویی برازش مدل از نرم‌افزار لیزرل نسخه 8/8 استفاده شد یافته ها از 449 زن مورد‌بررسی در دوره پس از زایمان 4/66 درصد از مادران دارای غم و اندوه مادری بودند. میانگین سن زنان 4/46±26/96 و همسرانشان 5/6±32/17 بود . اکثریت افراد (81/5 درصد) از وضعیت اقتصادی‌اجتماعی متوسط و مطلوب برخوردار بودند و 62/1 درصد مورد خشونت خانگی قرار گرفته بودند. در تحلیل مسیر، وضعیت اقتصادی‌اجتماعی بیشترین اثر منفی غیر مستقیم (-0/088) را با غم مادری داشت. استرس، افسردگی و اضطراب بیشترین اثر منفی مستقیم (B=-0/19) و حوادث ناگوار بیشترین اثر مثبت (B=0/18) را با غم مادری داشتند. خشونت خانگی بیشترین اثر مثبت مستقیم و غیر‌مستقیم (B=0/36) را با غم مادری نشان داد. مدل پیشنهادی در تحقیق از برازش مناسب و مطلوبی برخوردار بود (شاخص نیکویی برازش=1، ریشه میانگین مربعات خطای برآورد=0/09). نتیجه گیری با‌توجه‌به اهمیت نقش و شیوع بالای غم مادری در سلامت روان زنان پس از زایمان، توجه به این عوامل تأثیر‌گذار جهت پیشگیری و غربالگری از‌نظر تشخیص بهنگام و اقدامات لازم ضروری به نظر می‌رسد.
Predictors of Maternal Blouse in the Postpartum Period Based on Social Determinants of Health of the World Health Organization Model: A Path Analysis
English Abstract: Objectives The aim of this study was to determine the predictors of maternal blouse in the postpartum period based on social determinants of health of the World Health Organization (WHO) model. Methods This cohort study was conducted on 449 postpartum women who were referred to healthcare centers of Shahid Beheshti University of Medical Sciences. The sampling method was a multi-stage random method. The tools used in this research were demographic and gynecological characteristics questionnaire, socio-economic status questionnaire, depression anxiety and stress scale-21 (DASS-21), multidimensional scale of perceived social support (MSPSS) (multidimensional scale of perceived social support [MSPSS]), domestic violence questionnaire (DVQ), unhealthy behavior questionnaire. Postpartum blouse was also measured based on the Stein’s questionnaire. The data were analyzed using SPSS software, version 24. Results The information of 449 pregnant women participating in the study was examined. The mean age of women was 26.96±4.46 years and their husbands’ mean age was 32.17±5.6 years. The path analysis results demonstrated that among the variables related to maternal blouse (one-path test), in the indirect path analysis, socio-economic status had the most negative effect on the maternal blouse and also in the direct path analysis, DASS21 showed the most negative effect on the maternal blouse (B=-0.19) and the unfortunate event had the most positive effect (B=0.18). Violence had the most positive effect on the maternal blouse (two-path test) (B=0). Conclusion Considering the importance of the role and the high prevalence of maternal blouse in the mental health of women after childbirth, it seems necessary to pay attention to these factors for prevention and screening in terms of timely diagnosis and necessary measures.
Keywords: depression , Social determinants of health , Postpartum , Grief .