نویسندگان:

حسین مهدوی راد¹ ، کمیل زاهدی تجریشی² ، عباس رمضانی فرانی³ ، علی اصغر اصغرنژاد فرید⁴ .

¹Department of Clinical Psychology, School of Behavioral Sciences and Mental Health (Tehran Institute of Psychiatry), Iran University of Medical Sciences, Tehran, Iran.

²Department of Clinical Psychology, Faculty of Behavioral Sciences and Mental Health (Tehran Institute of Psychiatry), Iran University of Medical Sciences, Tehran, Iran.

³Department of Clinical Psychology, Faculty of Behavioral Sciences and Mental Health (Tehran Institute of Psychiatry), Iran University of Medical Sciences, Tehran, Iran.

⁴Department of Clinical Psychology, School of Behavioral Sciences and Mental Health (Tehran Institute of Psychiatry), Iran University of Medical Sciences, Tehran, Iran.

چکیده فارسی: اهداف افسردگی، چهارمین عامل عمده بار بیماری‌ها در جهان است کـه به تنهایی بزرگترین سهم بـار بیمـاری‌هـای غیرکشـنده را بـه خـود اختصاص می‌دهد. پژوهش حاضر با هدف بررسی نقش واسطه‌ای شرم و خودانتقادگری در رابطه میان سبک‌های دلبستگی با شدت علائم افسردگی انجام شد. مواد و روش ها طرح پژوهش حاضر، توصیفی و از نوع مدل‌یابی معادلات ساختاری بود. جامعه آماری پژوهش حاضر، کل افراد با دامنه سنی 18تا 47 سال شهر تهران در سال 1401 بودند. نمونه پژوهش شامل 212 نفر بود که با بهره‌گیری از روش نمونه‌گیری دردسترس انتخاب شد. به منظور جمع‌آوری داده از پرسش‌نامه افسردگی بک، پرسش‌نامه سبک‌های دلبستگی هازن و شیور، پرسش‌نامه احساس شرم تانگنی و همکاران و پرسش‌نامه سطوح انتقادی تامپسون و زاروف استفاده شد. برای تحلیل آماری داده‌ها از مدل‌یابی معادلات ساختاری با استفاده نرم افزار لیزرل 8/80 استفاده شد. یافته ها نتایج حاصل از تجزیه‌وتحلیل داده‌ها نشان داد بین سبک‌های دلبستگی مضطرب اجتنابی (62/r=0؛ 01/P<0) و مضطرب-دوسوگرا (0/51=r؛ 01/P<0) و شدت علائم افسردگی، بین احساس شرم و شدت علائم افسردگی (0/75=r؛ 01/P<0) و بین خودانتقادگری و شدت علائم افسردگی (45/r=0؛ 01/P<0) رابطه مثبت و معناداری وجود دارد. همچنین مسیر دلبستگی ناایمن مضطرب-اجتنابی و مسیر دلبستگی ناایمن مضطرب-دوسوگرا به‌شدت علائم افسردگی با میانجی‌گری شرم به‌ترتیب با ضریب استاندارد 0/30 و 0/33 در سطح 05/P<0 معنادار است. علاوه‌براین مسیر دلبستگی ناایمن مضطرب-اجتنابی و مسیر دلبستگی ناایمن مضطرب-دوسوگرا به شدت علائم افسردگی با میانجی‌گری خودانتقادی به‌ترتیب با ضریب استاندارد 0/22 و 0/33 در سطح 05/P<0 معنادار است. نتیجه گیری باتوجه‌به نتایج پژوهش حاضر دلبستگی ناایمن مضطرب-اجتنابی و دوسوگرا، شرم و خودانتقادی عوامل زمینه ساز افسردگی می‌باشند و توجه به متغیرهای مطرح‌شده در پیشگیری و طراحی درمان‌های مناسب‌تر به پژوهشگران و درمانگران یاری می‌رساند.

کلمات کلیدی: افسردگی ، شرم ، واسطه گری .

The Mediating Role of Shame and Self-criticism in the Relationship Between Attachment Styles and Severity of Depressive Symptoms

English Abstract: Objectives Depression is the fourth major cause of disease burden in the world, which alone accounts for the largest share of non-fatal disease burden. The present study was done to investigate the mediating role of shame and self-criticism in the relationship between attachment styles and the severity of depression symptoms. Methods The current research design was descriptive and structural equation modeling. The statistical population of the current study was all people in the age range of 18 to 47 years in Tehran in 2022. The research sample consisted of 212 people who were selected using the available sampling method. In order to collect data, Beck’s Depression Questionnaire, Hazen and Shaver’s Attachment Styles Questionnaire, Tangeni et al.’s Shame Questionnaire, and Thompson, and Zaroff’s Critical Levels Questionnaire were used. For the statistical analysis of the data, structural equation modeling using Lisrel 8/8 software was used. Results The results of data analysis showed a positive and significant relationship between anxious-avoidant attachment styles (r=0.62; p<0.01) and anxious-ambivalent (r=0.51; p<0.01) and the severity of depression symptoms, shame and the severity of depression (r=0.75; p<0.01), and self-criticism and the severity of depression (r=0.45; p<0.01). Also, the anxious-avoidant insecure attachment path and the anxious-ambivalent insecure attachment path showed a significant relationship with the severity of depression symptoms with the mediating role of shame, with standard coefficients of 0.30 and 0.33, respectively, at the p<0.05 level. In addition, the anxious-avoidant insecure attachment path and the anxious-ambivalent insecure attachment path showed a significant relationship with the severity of depression symptoms with the mediating role of self-criticism, with standard coefficients of 0.22 and 0.33, respectively, at the p<0.05 level. Conclusion According to the results of the present study, anxious-avoidant and ambivalent insecure attachment, shame, and self-criticism are the underlying factors of depression, and paying attention to the mentioned variables helps researchers and therapists in the prevention and designing of more appropriate treatments.

Keywords: depression , shame , Mediating .