نویسندگان:

سیامک طهماسبی¹ ، علیرضا کریم پور وظیفه خورانی² .

¹Department of Preschool Education, Faculty of Educational Sciences and Social Welfare, University of Social Welfare and Rehabilitation Sciences, Tehran, Iran.

²Department of Clinical Psychology, School of Psychology and Educational Sciences, University of Tabriz, Tabriz, Iran.

چکیده فارسی: اهداف: هدف مطالعه حاضر مقایسه اثربخشی دو روش دستکاری انگیزشی و نوروفیدبک بر حساسیت به پاداش، کاهش ارزش تأخیری و تکانشگری در کودکان مبتلا به اختلال نقص توجه / بیش‌فعالی بود. مواد و روش ها: پژوهش حاضر یک مطالعه آزمایشی با طرح پیش‌آزمون، پس‌آزمون‌، پیگیری و گروه کنترل بود. جامعه پژوهش حاضر کودکان 7 تا 12‌ساله مبتلا به اختلال ADHD بودند. برای نمونه‌گیری در این پژوهش از روش نمونه‌گیری در دسترس استفاده شد. حجم نمونه بر اساس هدف و روش پژوهش90 نفر انتخاب شد. در این مطالعه نوروفیدبک و دستکاری انگیزشی به عنوان مداخله بر روی گروه آزمایش پیاده شد که هر کدام 12 جلسه و هر جلسه به مدت 45 دقیقه انجام شد. از آزمون خطرپذیری بادکنکی وکاهش ارزش تأخیری برای گرداوری داده‌ها در مراحل پیش‌آزمون، پس‌آزمون و پیگیری استفاده شد و داده‌ها با استفاده از روش آماری مانکووا در SPSS نسخه 23 تحلیل شد. یافته ها: با کنترل اثرات پیش‌آزمون بر پس‌آزمون تفاوت میان گروه‌ها در پس‌آزمون از لحاظ آماری در بین متغیرهای تکانشگری و کاهش ارزش تأخیری در سطح P< 0/01و در بین متغیر حساسیت به پاداش در سطح P<0/05 معنادار بود. همچنین نتایج نشان داد روش نوروفیدبک (4/66=‌M) نسبت به روش دستکاری انگیزشی (2/31=M) در مقایسه با گروه کنترل بر پردازش پاداش تأثیر بیشتری داشته است که در سطح  P<0/01 معنادار است. اما میزان تفاوت میانگین دستکاری انگیزشی (2/31=M) در مقایسه با گروه کنترل معنادار نیست. نتیجه گیری: فعال‌سازی ارادی مناطق دوپامینرژیک مغز به وسیله نوروفیدبک و دستکاری انگیزشی منجر به کنترل درون‌زای دوپامین در این ساختارها می‌شود و این امر می‌تواند منتهی به موفقیت در تنظیم مقررات یا کنترل مهاری وکاهش اعمال تکانشی شود.

کلمات کلیدی: تکانشگری ، نوروفیدبک ، impulsivity ، حساسیت به پاداش ، کاهش ارزش تأخیری ، دستکاری انگیزشی .

Comparing the Effects of Motivational Manipulation and Neurofeedback Methods on Reward Sensitivity, Delay Discounting, and Impulsivity in Children With Attention Deficit/Hyperactivity Disorder

English Abstract: Objectives: This study aims to compare the effects of two methods of motivational manipulation and neurofeedback on reward sensitivity, delay discounting, and impulsivity in children with Attention Deficit/Hyperactivity Disorder (ADHD). Methods: This is an experimental study with a pre-test/post-test/follow-up design using a control group. Participants were 90 children aged 7-12 years with ADHD in Tehran, Iran who were selected using a convenience sampling method. Neurofeedback and motivational manipulation were performed in the two intervention groups at 12 sessions each session for 45 minutes. Balloon Analogue Risk task and Chocolate  Delay Discounting task were used to collect data. The collected data were analyzed using MANCOVA in SPSS v.23 software. Results: After controlling the effects of pre-test scores on post-test scores, the difference between the groups in the post-test phase was statistically significant in terms of impulsivity and delay discounting (P<0.01) and reward sensitivity (P<0.05). The neurofeedback method (Mean=4.66) had a greater effect on reward sensitivity than motivational manipulation method (Mean=2.31) compared to the control group, which was significant (P<0.01). The effect of motivational manipulation (Mean=2.31) was not significant in comparison with the control group. Conclusion: Voluntary activation of dopaminergic regions of the brain by neurofeedback and motivational manipulation leads to endogenous dopamine control in these regions, resulting in successful regulation or inhibitory control and reduced cravings, which reduces impulsivity and reward sensitivity.

Keywords: attention deficit/hyperactivity disorder (ADHD) , ADHD , Reward sensitivity , Delay discounting , Neurofeedback Motivational manipulation .