نویسندگان:

امیر شمس¹ ، مهدیه اسلامی نصرت آبادی² ، ماندانا سنگاری³ ، مسعود میرمعزی⁴ .

¹Sport Science Research Institute (SSRI), Tehran, Iran.

²Education and Training Center, District 1, Yazd, Iran.

³Department of Physical Education, Islamic Azad University, Chalous Branch, Chalous, Iran.

⁴Department of Physical Education and Sports Sciences, Islamic Azad University, Tehran, Iran.

چکیده فارسی: اهداف: نقص توجه / بیش‌فعالی یکی از رایج‌ترین اختلالات عصبی در دوران کودکی است. هدف پژوهش حاضر بررسی تأثیر تمرین‌های توان‌بخشی شناختی، تمرین بدنی و تمرین‌های ترکیبی بر توجه پایدار، انتخابی و انتقالی کودکان بیش‌فعال است. مواد و روش ها: نوع پژوهش، نیمه‌تجربی با طرح پیش‌آزمون پس‌آزمون با گروه کنترل بود. جامعه آماری شامل کلیه کودکان دختردوره ابتدایی مدارس شهر یزد با اختلال نقص توجه / بیش‌فعالی بودند. شرکت‌کنندگان پژوهش شامل 40 کودک 9 تا 12 سال بودند که به ‌صورت تصادفی در چهار گروه تمرین‌های توان‌بخشی شناختی، تمرین بدنی، تمرین‌های ترکیبی (بدنی شناختی) و گروه کنترل قرار گرفتند. از پرسش‌نامه کانرز (فرم معلمان) جهت ارزیابی اولیه کودکان، از آزمون هوشی گودیناف هریس جهت همسان‌سازی نمره هوشی شرکت‌کنندگان، آزمون عملکرد پیوسته دیداری و شنیداری، به‌ منظور سنجش نگهداری توجه، مراقبت، گوش‌به‌زنگ بودن و توجه متمرکز، برای سنجش توجه انتقالی از آزمون دسته‌بندی کارت ویسکانسین، همچنین برای سنجش توجه انتخابی از آزمون استروپ استفاده شد. برنامه توان‌بخشی شناختی مورداستفاده این پژوهش نرم‌افزار مغز من بود. شرکت‌کنندگان به مدت 16 جلسه (هر جلسه به مدت 60 دقیقه) به تمرین پرداختند. پس‌آزمون 24 و 72 ساعت بعد اجرا شد. به‌ منظور تحلیل داده‌ها از آزمون آنالیز کوواریانس و روش آماری آنکووا یک‌طرفه استفاده شد. کلیه تحلیل‌ها با استفاده از نرم‌افزار SPSS نسخه 20، در سطح معناداری 0/05>P انجام شد.  یافته ها: نتایج تحلیل کوواریانس نشان داد که توجه پایدار، انتخابی و انتقالی گروه تمرین ترکیبی (توان‌بخشی بدنی) به‌ طور معناداری خطای کمتری نسبت به گروه‌های دیگر داشت. در متغیر پاسخ حذف، میانگین امتیاز پاسخ حذف در کودکان گروه تمرین ترکیبی به ‌طور معناداری کمتر از گروه کنترل بوده است (0/05>P). نتیجه گیری: به‌ طور کلی نتایج این پژوهش نشان داد که توان‌بخشی شناختی و تمرین بدنی می‌توانند موجب بهبود توجه در کودکان مبتلابه اختلال بیش‌فعالی شوند. همچنین ترکیب تمرین بدنی با تمرین‌های توان‌بخشی منجر به بهبود انواع توجه در کودکان مبتلابه بیش‌فعالی می‌شود.

کلمات کلیدی: شناختی ، توانبخشی ، توجه ، اختلال کمبود توجه بیش‌فعالی (ADHD) .

Effect of Cognitive Rehabilitation Combined With Physical Exercise on Sustained, Selective, and Alternating attention in School-aged Girls Attention-Deficit/Hyperactivity Disorder

English Abstract: Objectives: Attention Deficit/Hyperactivity Disorder (ADHD) is one of the most common mental disorders in childhood. This study aims to assess the effect of cognitive rehabilitation combined with physical exercise on sustained, selective and alternating attention in ADHD children. Methods: This is a quasi-experimental study with a Pre-test/posttest design. The study population consists of all primary school girls with ADHD in Yazd, Iran. Of these, 40 aged 9-12 years were selected and randomly divided into four groups of cognitive rehabilitation, physical exercise, combined (exercise + rehabilitation), and control. The Conners’ Teacher Rating Scale (CTRS) was used for initial assessment of children, Goodenough- Harris Drawing Test (GHDT) to measure intelligence score, Integrated Visual and Auditory-Continuous Performance Test (IVA-CPT) to assess sustained attention, Wisconsin Card Sorting Test (WCST) to measure alternating attention, and Stroop test to measure selective attention. For cognitive rehabilitation, My Brain application was used. The intervention was presented at 16 sessions, each for 60 minutes. Posttest assessment was performed 24 and 72 hours after the end of intervention. ANCOVA was used for data analysis. All analyses were performed in SPSS v. 20, considering a significance level of P<0.05. Results: The results of ANCOVA showed that the combined group had significantly lower errors in sustained, selective and alternating attention tests compared to other groups. In the omission response variable, the mean score of the children in the combined group was significantly lower than in the control group (P<0.05). Conclusion: Cognitive rehabilitation combined with physical exercises can improve different types of attention in children with ADHD.

Keywords: attention , cognitive , Attention Deficit/Hyperactivity Disorder , Rehabilitation .