نویسندگان:

سهیلا یعقوبی¹ ، بهروز بیرشک² ، اسما عاقبتی³ ، احمد عاشوری⁴ .

¹Department of Clinical Psychology, School of Behavioral Sciences and Mental Health (Tehran Institute of Psychiatry), Iran University of Medical Sciences, Tehran, Iran.

²Department of Clinical Psychology, School of Behavioral Sciences and Mental Health (Tehran Institute of Psychiatry), Iran University of Medical Sciences, Tehran, Iran.

³Department of Psychology, Faculty of Humanities, Tarbiat Modares University, Tehran, Iran.

⁴Department of Clinical Psychology, School of Behavioral Sciences and Mental Health (Tehran Institute of Psychiatry), Iran University of Medical Sciences, Tehran, Iran.

چکیده فارسی: اهداف: پژوهش حاضر با هدف تعیین نقش میانجی شرم بیرونی و شفقت به خود در رابطه بین قربانی شدن توسط هم‌سالان و نشانه‌های افسردگی در نوجوانان دوره اول مقطع متوسطه (کلاس هفتم تا نهم) انجام شد.  مواد و روش ها: در قالب یک طرح همبستگی به شیوه مقطعی، سیصد نفر (150 دختر و 150 پسر) از نوجوانان دوره اولِ مقطع متوسطه شهر شاهین‌شهر (اصفهان) به روش نمونه‌گیری خوشه‌ای انتخاب شدند. از شرکت‌کنندگان خواسته شد به مقیاس قربانی چندبعدی، مقیاس شفقت به خود فرم کوتاه، مقیاس شرم بیرونی، پرسش‌نامه خلق و احساس پاسخ دهند. به منظور تحلیل داده‌ها از روش تحلیل مسیر و نرم‌افزارهای SPSS نسخه 19 و AMOS نسخه 20 استفاده شد.  یافته ها: نتایج نشان داد که میان قربانی شدن توسط هم‌سالان، شرم بیرونی، شفقت به خود و نشانه‌های افسردگی به لحاظ آماری رابطه معناداری وجود دارد (0/669≥P≤0/01،-0/328≤r). ارزیابی مدل فرضی پژوهش با استفاده از شاخص‌های برازندگی نشان داد که مدل فرضی پژوهش برازش دارد (RMSEA=0/037،CFI=0/999). نتایج نشان داد که قربانی شدن توسط هم‌سالان به صورت غیرمستقیم از طریق شرم بیرونی و شفقت به خود بر نشانه‌های افسردگی تأثیر غیرمستقیم می‌گذارد. نتیجه گیری: بر اساس یافته‌های پژوهش می‌توان نتیجه گرفت که شرم بیرونی و شفقت به خود در رابطه بین قربانی شدن توسط هم‌سالان و نشانه‌های افسردگی نقش میانجی دارد. توجه به این مکانیسم‌ها می‌تواند در تدوین مداخلات پیشگیرانه و درمانیِ کارآمد برای نوجوان در مقابله با قربانی شدن توسط هم‌سالان و ابتلا به نشانه‌های افسردگی مفید باشد.

کلمات کلیدی: افسردگی ، شفقت به خود ، شرم ، قلدری ، قربانی شدن توسط هم‌سالان .

Mediating Role of External Shame and Self-compassion in the Relationship Between Peer Victimization and Depression in Adolescents

English Abstract: Objectives: The present study aims to examine the mediating role of external shame and self-compassion in the relationship between peer victimization and depression in adolescents.  Methods: This is a descriptive-correlational study. Participants were 300 middle-school students of Shahin Shahr city in Isfahan, Iran (150 girls and 150 boys), who were selected using a multi-stage cluster sampling method. The data collection tools were Multidimensional Peer-Victimization Scale, the Other As Shamer Scale, Self-Compassionate Scale-Short Form, and Mood & Feeling Questionnaire. The collected data were analyzed in SPSS v. 19 and AMOS v. 20 applications. Results: There were significant relationship among peer victimization, external shame, self-compassion, and depression (P<0.01). The measurement model had a good fitness (Root mean square error of approximation=0.037, normed fit index=0.997, comparative fit index=0.999). Path Analysis results reported that peer victimization had indirect effect on depression through mediation by external shame and self-compassion. Conclusion: External shame and self-compassion can mediate the relationship between peer victimization and depression in adolescents. Considering them in designing effective preventive and therapeutic interventions can be helpful for adolescents to cope with peer victimization and depression.

Keywords: adolescents , depression , victimization , shame , compassion .