نویسندگان:

¹استادیار گروه روانشناسی عمومی، واحد تهران مرکزی، دانشگاه آزاد اسلامی، تهران، ایران

چکیده فارسی: استحکام و قوام هر خانواده ای در درجه ی اوّل منوط به وجود حسن خلق و معاشرت نیکو در روابط بین زوجین است. این مطلب اگر چه به دلالت عقل ثابت است، اما ارشاد شرع نیز در این باره موجود بوده و پرده از زوایای گاه مبهم آن برداشته است. قانون گذار قانون مدنی نیز با الهام از منابع فقهی در ماده ی 1103 ق.م بر این امر تأکید ورزیده است. نوشتار حاضر پس از بررسی در مهم ترین منابع فقه (کتاب و سنت) و با برشمردن مصادیقی از معاشرت به معروف به این نتیجه رسیده است که از مفاهیم اجتماعی «وَ عاشِرُوهُنَّ باِلمَْعْرُوفِ» حسن معاشرت مذکور در آیه ی شریفه دوسویه بوده و عمل به آن بر هر یک از زوجین واجب است. همچنین موارد بیان شده در قرآن و روایات تمثیلی بوده و هر عملی که عقل آن را تأیید کند و عرف جامعه بر آن صحّه بگذارد نیز جزء مصادیق معاشرت به معروف است. از بعد حقوقی نیز دستور حسن معاشرت مندرج در ماده ی 1103 ق.م نمی تواند تنها یک دستور اخلاقی و بدون ضمانت اجرای قانونی باشد؛ بنابراین بایسته است قانون گذار با شناخت اصول اخلاقی و استخراج آنها از دل کتاب و سنت و عرف جامعه ی اسلامی و با تعیین معیارهای مناسب به وضع قوانین لازم همت گمارد.

A Research on Article 1103 of Civil Law Responsibility of the Married Couple in Treating each other in Good Temper

English Abstract: There is no doubt that firmness of any family, firstly, depends on the presence of good temper in conversation the couple made. Although this could be verified rationally, canon guidance is also determining and it has revealed the issue’s vague points. The civil law legislator, inspired by jurisprudence sources in article 1103, has emphasized the matter: “the couple (wife and husband) are responsible for treating each other in good nature. “ The present study, after investigating into the most important jurisprudence sources ( Scripture and Tradition) and enumerating some recognized examples of good temper, has concluded that the mentioned good temper in the holy verse: (And Live with them honorably) is a bilateral social concept that each of couple must be obliged to it. Any deed, recognized by reason and tradition of the society, is considered as an example of good temper as well. From the legal perspective, the instruction of good temper, inserted in article 1103, cannot be merely an ethical instruction without being protected by sanctions. Legislator should try to enact binding laws through getting knowledge about ethical principles and extracting them from the bottom of Scripture and Tradition and tradition of the Islamic society.