نویسندگان:

چکیده فارسی: رابطه مدل پنج‌عاملی شخصیت و عاطفه منفی با تعارض کار- خانواده در معلمان حسن رضایی جمالویی1 دکتر جعفر حسنی2 الهام آقایی3 مهدی طاهری4 چکیده تعارض کار-خانواده تحت عنوان ناسازگاری دوطرفه بین تقاضاهای نقش کاری و خانوادگی توصیف می­شود که می­تواند برای افراد، خانواده­ها و سازمان­ها آثار زیانبار و نامناسبی بر جای گذارد و با طیف وسیعی از پیامدهای منفی همراه است؛ لذا هدف از این پژوهش بررسی رابطه مدل پنج‌عاملی شخصیت و عاطفه منفی با تعارض کار- خانواده در معلمان بود. آزمودنی­ های پژوهش شامل 200 معلم زن بودند که به روش نمونه‌گیری تصادفی از میان معلمان زن شاغل در آموزش و پرورش شهرستان نجف‌آباد در سال تحصیلی 92-1391 انتخاب شدند. برای جمع‌آوری داده­ها از مقیاس تعارض کار- خانواده کارلسون و همکاران، پرسشنامه­ شخصیتی نئو و مقیاس عاطفه منفی واتسون و همکاران استفاده شد. داده­ های پژوهش با روشهای ضریب همبستگی پیرسون و رگرسیون چند متغیری مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفتند. نتایج ضریب همبستگی پیرسون نشان داد که تعارض کار-خانواده با عاطفه منفی (33/0 r=) و روان­رنجوری (25/0 r=) رابطه مثبت و معنی­دار و با برونگرایی (21/0- r=) رابطه منفی و معنی ­داری دارد (05/0P <)؛ این در حالی است که بین توافق­پذیری، تجربه­پذیری و وجدان با تعارض کار-خانواده رابطه ­ای مشاهده نشد. همچنین نتایج تحلیل رگرسیون چند متغیری نشان داد حدود  32 درصد از واریانس تعارض کار – خانواده توسط عاطفه منفی، روان­رنجوری و توافق­پذیری تبیین می­شود. این یافته­ها نشان می­دهد افزایش سطح روان­رنجوری و عاطفه منفی و کاهش سطح برونگرایی سبب افزایش تعارض بین نقشهای کاری و خانواد­گی در معلمان می­شود. لذا پیشنهاد می­شود معلمان ضمن آشنایی با روند مدیریت علمی آن، از طرف خانواده و آموزش و پرورش نیز مورد حمایت همه‌جانبه قرار گیرند تا به تنظیم برنامه‌های کاری و خانوادگی خود با حداقل تداخل ممکن، اقدام کنند. کلیدواژگان: تعارض کار- خانواده، مدل پنج‌عاملی شخصیت، عاطفه منفی، معلمان __________________________________ تاریخ دریافت: 3/2/92             تاریخ پذیرش: 29/4/93 1.دانشجوی دکتری روانشناسی سلامت، دانشگاه خوارزمی                                                                        h.rezayi2@yahoo.com 2.دانشیار و عضو هیئت علمی گروه روانشناسی بالینی دانشگاه خوارزمی 3. دانشجوی دکتری روانشناسی بالینی، دانشگاه شاهد تهران 4. دانشجوی دکتری روانشناسی سلامت، دانشگاه خوارزمی

The Interrelationship of the Five-Factor Model of Personality, Negative Affectivity, and Teachers’ Work-Family Conflict

English Abstract: The Interrelationship of the Five-Factor Model of Personality, Negative Affectivity, and Teachers’ Work-Family Conflict H. Rezaee Jamalouee J. Hassani, Ph D E. Aghaee M. Taheri Work-family conflict (WFC) which is a two-sided incompatibility between the demands of work and family roles can be detrimental to individuals, families, and organizations and it is linked to negative consequences. Hence, the aim of the present study was to determine the relationship of the five-factor model of personality and negative affectivity with teachers’ work-family conflict. The population of the study comprised female teachers in Najaf Abad in 2012-2013 academic year. Random sampling method was used and 200 teachers were selected. The instrumentation comprised multi-dimensional work-family conflict scale (Carlson et al.), NEO personality inventory, as well as Positive and Negative Affect Schedule (PANAS) (Watson et al.). The data were analyzed through Pearson correlation coefficient and multiple regression analysis. Results showed that work-family conflict was positively related to negative affectivity (r=0.33) and neuroticism (r=0.25) and was negatively correlated with extraversion (r=-0.21), (P<0.05). However, work-family conflict had no relationship with agreeableness, conscientiousness, and openness to experience. In addition, negative affectivity, neuroticism, and agreeableness explained 32 percent of the variance in work-family conflict. The findings indicated that elevated levels of negative affect and low levels of extraversion increased teachers’ work-family conflict.  In order to minimize the negative outcomes of work-family conflict, it is important to familiarize teachers with scientific management of WFC and provide full support to teachers. Key words: work-family conflict, five-factor model of personality, negative affectivity, teachers

Keywords: teachers , work-family conflict , five-factor model of personality , negative affectivity .