نویسندگان:

¹کارشناسی ارشد گروه روانشناسی بالینی، واحد ساری، دانشگاه آزاد اسلامی، ساری، ایران

چکیده فارسی: آثار داستانی یکی از عرصه‌هایی است که فمینیست‌ها در بیان مسائل و دغدغه‌های زنان از آن بهره می‌گیرند. فمینیسم در هر جا که ردپایی از زنان دیده می­شود بسیاری از هنجارها، سنّت­ها و باید و نبایدها را به چالش کشیده و مورد تردید قرار داده است. شماری از داستانهای زن‌محور در کنار بیان مشکلات زنان آثار مخربی نیز داشته‌ است؛ زیرا این آثار با دیدگاهی ضد ارزشی به جایگاه خانواده، ازدواج و روابط زناشویی می‌نگرد. این در حالی است که از ارزش خانواده به عنوان نهادی کوچک ولی تأثیرگذار در سلامت روانی و تأمین آرامش و نیازهای عاطفی افراد، غفلت شده است. مقاله حاضر درصدد است تا با رویکردی آسیب‌شناسانه و به روش مطالعه متن و بررسی مقایسه‌ای، آسیب‌ها در حوزه مسائل خانواده را با تحلیل شماری از آثار داستانی فمینیستی بررسی و نقد کند. این آثار عبارت است از رمان‌های سگ و زمستان بلند (از شهرنوش پارسی­پور) پرنده من (از فریبا وفی)، داستان­های کوتاه لکه­ها، آپارتمان (1) و (2) و (3) از مجموعه «طعم گس خرمالو» (از زویا پیرزاد). داستانها برمبنای معیارهایی نظیر زن‌محور بودن، زن بودن نویسندگان، ارتباط محتوای آثار با مسائل خانوادگی و قرار گرفتن شخصیتهای زن در جایگاه قهرمان اصلی انتخاب شده‌ است. نتایج نشان می‌دهد که این آثار با برجسته‌سازی مقوله‌هایی مانند طلاق عاطفی، تضاد دیدگاه‌ها در زندگی مشترک، بی‌هویتی زن و طلاق قانونی و با تکیه بر پدیده‌هایی نظیر مردسالاری و مردستیزی تأثیرات مخربی را در جایگاه ارزشی خانواده و ازدواج به دنبال داشته است.

A Pathological Analysis of Feminist literature focusing on the Position of The Family in Feminist Theories

English Abstract: Fictional works comprise a field the feminists take advantage of to express women's problems and concerns. Wherever there is a trace of women, feminism has challenged and cast doubt on many norms, traditions, and the dos and don'ts. Expressing women problems, some woman-oriented fictional works have also had negative effects; for these works view family, marriage, and marital relationships from an anti-value point. This is while the value of family as a small but much influential institute in providing mental health and peace for the family members and meeting their emotional needs has been ignored. The present paper tries to offer a critical analysis of family damages through studying a few feminist fictional works, using the pathological approach and the comparative study method. These fictional works include The Dog and the Long Winter by Shahrnoush Parsipur, My Bird by Fariba Vafi, and the short stories The Stains, The Apartment 1, 2, 3 from the collection The Acrid Taste of Persimmon by Zoya Pirzad. The stories are selected with regard to their woman-oriented nature, their female authors, their connection with family concerns, and their female protagonists. The findings show that through foregrounding emotional divorce, opposing viewpoints in marital relationship, women's loss of identity, and official divorce, and focusing on patriarchy and misandry, these fictional works have had negative effects on the value of marriage and family as an institute.