نویسندگان:

¹دانشجوی دکتری گروه مشاوره، واحد تهران شمال، دانشگاه آزاد اسلامی، تهران، ایران

چکیده فارسی: مصرف خودسرانه دارو در ایران فراتر از معیارهای جهانی است و جنسیت، نقشی مهم در این زمینه دارد. در حالی که رویکرد زیستی، رویکرد روانی- اجتماعی و رویکرد اجتماعی- ساختاری باور دارند، زنان، بیش‌تر مستعد مصرف خودسرانه دارو هستند، ولی رویکرد رفتاری، مردان را مستعدتر می‌داند. براین اساس، این پژوهش تلاش کرده است رابطه جنسیت و مصرف خودسرانه دارو را بررسی و به این سئوال پاسخ دهد که آیا جنسیت می‌تواند احتمال مصرف خودسرانه دارو را پیش‌بینی کند؟ این مطالعه به روش پیمایشی در مورد 400 نفر از جمعیت 55-18 ساله شهر یاسوج که به روش نمونه‏گیری تصادفی چندمرحله‏ای، انتخاب شدند، انجام گرفته است. از نمونه‌های مورد بررسی خواسته شد تا پاسخ دهند، آیا در دو ماه اخیر اقدام به مصرف خودسرانه دارو کرده‌اند؟ و اگر پاسخ مثبت است چه داروهایی؟ یافته‏های پژوهش نشان دادند که مصرف خودسرانه دارو در بین پاسخگویان بالاست، به گونه ای که 2/87% اقدام به مصرف خودسرانه داروی بدون نیاز به نسخه (OTC) و 2/70% اقدام به مصرف داروی نیازمند نسخه (POM) کرده اند. یافته‌های پژوهش با استفاده از مدل رگرسیون لجستیک نشان دادند، جنسیت قادر به پیش بینی نسبت شانس مصرف خودسرانه دارو نیست و تحصیلات نقشی مهم‌تر در پیش بینی نسبت شانس مصرف خودسرانه دارو دارد. نتیجه‌گیری این پژوهش این است که زنان و مردان در مصرف خودسرانه دارو از الگوی مشابهی پیروی می کنند و متفاوت نیستند.

Sociological Analysis of Gender Differences on Self-Medication in Yasouj

English Abstract: Self-medication in Iran is beyond international standards and gender has an important role. Biological, psychosocial and social structure approaches believe that women are more prone to self-medication however; behavioral approaches suggest that men are more prone. Therefore, the present study aims to investigate the relationship between gender and self-medication and answer whether gender can predict the probability of the self-medication or not. The research uses cross–sectional survey method. The population includes all people aged 18 to 55 in Yasouj from whom 400 subjects were selected through random multi-stage sampling method. The respondents were asked to specify whether they have done self-medication in the last two months and if yes, what kind of medicines. The study results suggest that the self-medication is high, so that 87.2% of respondents have used OTC drugs and 70.2% POM. The study results also showed that, gender cannot significantly predict the self-medication and education has a more important role in predicting probability of the self-medication. The conclusion is that women and men follow from similar patterns in self-medication.