نویسندگان:
مجتبی قربانزاده1 .1دانشجوی دکتری روانشناسی عمومی، گروه روانشناسی، واحد اهواز، دانشگاه آزاد اسلامی، اهواز، ایران
چکیده فارسی: طنز از اقسام هجو است که در آن معمولاً مقاصد اصلاح‌طلبانه و اجتماعی مطرح است و فرق آن با هجو این است که تندی، تیزی و صراحت هجو در طنز نیست. طنز مطبوعاتی متناسب با تحولات سیاسی، اجتماعی و فرهنگی دستخوش تغییر و تحول است؛ ثبات ندارد و حتی گاهی دچار وقفه و تعطیل می‌شوند. این پژوهش با رویکرد مکتب آمریکایی ادبیات تطبیقی به بررسی درون‌مایه، عناصر و ادبیات طنز سیاسی، اجتماعی و فرهنگی (خانواده، زنان، ازدواج) در مطالب طنزآمیز چهار طنزپرداز مصری و ایرانی (احمد رجب، جلال عامر، حسین توفیق، ابوالقاسم حالت) می‌پردازد. فرضیه این پژوهش تاکید بر وجود درون‌مایه‌ها و عناصر سیاسی، اجتماعی، فرهنگی (خانواده، زنان و ازدواج) مشترک و تاثیرگذار در طنز چهار طنزپرداز دارد. نتایج نشان داد برخلاف طنز فارسی، بسیاری از طنزهای عربی تند و رکیک است. با این‌حال شاید بتوان گفت احمد رجب، جلال عامر، حسین توفیق و ابوالقاسم حالت با این که از دو زبان و فرهنگ متفاوت می‌باشند، اما به نحوی همه آن‌ها با زبانی نرم و بدون تکلف به بیان مسائل جامعه با زبان طنز پرداخته و فکاهی و طنز آنان سلاحی برای انتقاد از حکومت‌ها و کشف عیوب سیستم حاکم و تلاش برای اصلاح و توسعه جامعه و خانواده است.
Humorous Literature in the Egyptian and Iranian Press: Political, Social and Cultural (Family, Women, Marriage) Themes in the Satires of Ahmad Rajab, Jalal Amer, Hossein Tawfiq and Abolghasem Halat
English Abstract: Humor is a form of satire in which reformist and social motives are usually discussed, so it can be said that humor is a means, not an end. This study uses the approach of the American school of comparative literature to examine the themes, elements and literature of political, social and cultural humor (family, women, marriage) in the satirical content of four Egyptian and Iranian satirists (Ahmad Rajab, Jalal Amer, Hossein Tawfiq, and Abolghasem Halat). The hypothesis of this research emphasizes the existence of common and influential political, social, and cultural themes and elements (family, women, and marriage) in the satire of the four satirists. The results showed that unlike Persian satire, many Arabic satires are harsh and vulgar. However, it can be said that all four writers, although they are from two different languages and cultures, have in a way expressed the issues of society in a soft and unassuming language with humorous content, and their humor is a weapon to criticize governments and discover the flaws of the ruling system and an attempt to reform and develop the society and the family.