نویسندگان:

نصرالله انصاری نژاد¹ .

¹استادیار گروه روانشناسی، واحد ملارد، دانشگاه آزاد اسلامی، تهران، ایران

چکیده فارسی: تأمل در مصادیق شرعی حقوق زن در نقش همسری، معرف مصادیقی از حقوق زن است که در جامعه کمتر شناخته شده است. به طوری که به نظر می رسد در ارتباط با این مسئله، در منابع سه گانه شرع، عرف و قانون، نوعی ناهمسازی و شکاف وجود دارد. مقاله حاضر با اذعان به پیچیدگی و ذو ابعاد بودن دلایل این تعارض، در نظر دارد از منظر رویکرد روانشناسی اجتماعی، نقش زنان را در این زمینه مورد مطالعه قرار دهد. به این منظور 30 زن ساکن استان تهران که سابقه زندگی زناشویی داشت ند، از حیث چگونگی مواجهه با تضییع حقوق خویش مورد مصاحبه قرار گرفتند. تحلیل داده ها با استفاده از روش تحلیل تماتیک، به استخراج پنج تم محوری خودخاموشی، درماندگی آموخته شده، زنانگی فراشرعی، خانواده مداری و اخلاق مداری انجامید که مانع مطالبه گری زنان شده بود. براین اساس زنان با ادراک توانایی های فردی خویش، خُلقیات شوهر و شرایط فرهنگی- اجتماعی جامعه، با اتخاذ رویکرد واقع گرایی از مطالبه حقوق شناخته شدة خود ممانعت کرده و در تضییع حقوق زن و تثبیت وضعیت موجود مشارکت می ورزند.

کلمات کلیدی: درماندگی آموخته‌شده ، حقوق زن‏ ، واقع‌گرایی ، زنانگی فراشرعی ، ناهماهنگی شناختی ، خودخاموشی .

Violation of Women’s Rights as a Wife: A Realistic Confrontation of Women with the Issue of Abuse of Their Rights

English Abstract: Reflecting on the sharia cases of women’s rights in the role of a wife represents examples of women’s rights that are less known in society. There seems to be a kind of inconsistency in the three sources of sharia, custom and law in relation to this issue. The present article, while acknowledging the complexity and multidimensionality of the reasons for this contradiction, aims to examine the role of women in this regard from the perspective of social psychology approach. To this end, 30 women living in Tehran province who had a marital life experience were interviewed in the light of how to encounter the violation of their rights. Data analysis using the thematic analysis method led to the extraction of five key themes of self-silencing, learned helplessness, meta-religious femininity, family-orientedness and ethics in women which prevented them from claiming their rights. Accordingly, through perceiving their individual abilities and the socio-cultural conditions of their society, women avoid claiming their well-known rights by adopting a realistic approach, and they contribute to violating women’s rights and stabilizing the status quo