نویسندگان:

¹دانشیار گروه مشاوره دانشگاه علامه طباطبایی، تهران، ایران

چکیده فارسی: در عصر حاضر با رشد فرهنگ مصرفی و رسانه‌های ارتباط جمعی‌، بدن اهمیت بسیاری یافته است. یکی از مسائل مطرح‌شده در حوزة جامعه‌شناسی بدن، مدیریت بدن است که امروزه در میان دختران و زنان رواج فراوانی یافته است که در آن افراد با تغییر ویژگی‌های ظاهری بدن خود به ساخت بدن اجتماعی مبادرت می‌ورزند. در پژوهش حاضر عوامل اجتماعی و فرهنگی مؤثر در این پدیده با استفاده از نظریه‌های بوردیو، گیدنز، فدرستون، ترنر و گافمن بررسی شده است. این پژوهش به صورت پیمایشی و با استفاده از پرسش‌نامة محقق‌ساخته در سال 1391 انجام شده است. حجم نمونه را 530 نفر از زنان و دختران 15 تا 45 سالة ‌شهر تبریز تشکیل داده‌اند. روش نمونه‌گیری از نوع خوشه‌ای چندمرحله‌ای بوده است. یافته‌های پژوهش حاکی از آن‌اند که میان متغیرهای پذیرش اجتماعی، احساس فشارهای اجتماعی، سرمایة فرهنگی، وضعیت شغلی و تأهل، طبقة اجتماعی و استفاده از رسانه‌های جمعی خارجی با مدیریت بدن رابطة مستقیم و میان متغیرهای دین‌داری و استفاده از رسانه‌های جمعی داخلی با مدیریت بدن رابطة معکوس برقرار است. متغیرهای ذکرشده در مجموع 41 درصد از تغییرات مدیریت بدن را تبیین کرده‌اند.

Sociological Explication of Body Management and its Relation with Social and Cultural Factors in Girls and Women in Tabriz City

English Abstract: At present time, body has become significantly important due to growth of consumption culture and the mass media. One of the raised issues in the field of body sociology is body management; an issue which has received considerable attention by girls and women. By changing their physical appearance, individuals make social construction of body. The present research studies social and cultural factors affecting the emergence of this phenomenon considering theories of Bourdieu, Giddens, Featherstone, Turner, and Goffman. The study is a survey-based one and the data was collected through a questionnaire made by the researcher. The population sample consisted of 530 girls and women in Tabriz ranging from 15 to 45 in age, in the year 1391. Multistage sampling method was used, and the results indicate that there are direct relationships between the variables of social acceptance, feeling social pressures, cultural capital, occupation status, marriage status, social class, use of the foreign mass media and body management. There are indirect relationships between religiosity and use of the foreign mass media variables and body management. The mentioned variables could explicate 41% of body management changes