نویسندگان:

مرضیه افضلی¹ .

¹دانشجوی دکتری جامعه شناسی فرهنگی دانشگاه علامه طباطبائی

چکیده فارسی: در این نوشتار کوشش می‌شود تا تأثیر جامعه‌پذیری بر مشارکت سیاسی زنان در سطوح بالای تصمیم‌گیری در ایران پس از انقلاب، با رویکردی توصیفی ـ تحلیلی، بررسی شود. به این منظور، با بهره‌گیری از روش تحلیل ثانویه و با مراجعه به داده‌‌ها و آمارهای موجود در وزارت‌خانه‌ها و مجلس شورای اسلامی، در گام نخست به بررسی میزان مشارکت سیاسی زنان در ساختار قوۀ مقننه و مجریه و قضائیه پرداخته شده و سپس نسبت بین مشارکت سیاسی زنان و جامعه‌پذیری بررسی شده است. به‌نظر می‌رسد که مشارکت سیاسی زنان در ساختار قدرت در جمهوری اسلامی ایران اندک است. در پاسخ به این سؤال، که چرا زنان در ساختار قدرت جمهوری اسلامی حضور اندکی دارند، نتایج پژوهش نشان می‌دهدکه زنان، بر اثر جامعه‌پذیری متفاوت و کلیشه‌های جنسیتی که در فرایند جامعه‌پذیری از طریق نهادهایی مثل خانواده، رسانه‌ها، مدارس، نهاد‌های آموزشی به آن‌ها القا می‌شود، سیاست را حیطه‌ای مردانه تلقی می‌کنند و تمایلی به مشارکت سیاسی، مخصوصاً حضور در عرصۀ قدرت، ندارند. به این ترتیب، تمایل‌نداشتن زنان به حضور در عرصۀ قدرت، بیش از آن‌که ناشی از ساختار‌های حاکم بر جامعه باشد، نشئت‌گرفته از جامعه‌پذیری متفاوت دختران و زنان ارزیابی می‌‌شود. اما شرط اول، برای افزایش مشارکت و حضور زنان در عرصۀ قدرت، زدودن و جلوگیری از بازتولید کلیشه‌ها و هویت‌های جنسیتی برخاسته از فرهنگ جامعه در فرایند جامعه‌پذیری است.

کلمات کلیدی: خانواده ، جامعه پذیری ، مشارکت ، کلیشه‌‌های جنسیتی ، مشارکت سیاسی ، رسانه‌های ارتباط جمعی ، نهادهای آموزشی .

The Relation between Social Acceptance and Women’s Political Participation

English Abstract: The study was aimed to analyze the effects of social acceptance on women’s political participation in high levels of decision making in post-revolution Iran, in a descriptive-analytic manner. The procedure was divided into two phases. At first, women’s political participation was analyzed in executive, legislative and judicial branches by the help of data collected from the parliament and ministries. Secondly, the relation between women’s political participation and social acceptance has been studied. It was disclosed that women’s political participation is relatively low in power structure in Iran. Upon analysis of data, it became apparent that women, because of their different conception of social acceptance and gender-based clichés, which are instilled by institutions like families, schools, educational centers and media, consider politics as men’s domain and consequently are unwilling to participate politically in the society. Therefore women’s tendency to avoid political participation is not because of Iran’s social constructs but is mainly based on women’s different conception of social acceptance. It could be concluded that the first step in women’s political participation is to stop the reproduction of gender-based clichés and identities in the process of social acceptance.