نویسندگان:

¹دانشیار گروه روانشناسی، مرکز تحقیقاتی روانشناسی، واحد ارومیه، دانشگاه آزاد اسلامی، ارومیه، ایران

چکیده فارسی: از دوران بسیار کهن حیات بشر، آدمی به‌واسطة بسیاری از هم‌سانی‌های «زن» با «طبیعت» و «محیط زیست» طبیعی اطرافش، وجود زن را به‌منزلة مظهری مقدس گرامی می‌داشت و می‌پرستید. این هم‌سانی‌ها، نه‌فقط در اسطوره‌های مربوط به تولد آدمی و اسطوره‌های مربوط به تغذیه و تداوم حیات، بلکه حتی در اسطوره‌های مرگ نیز خود را می‌نمایاند. بدیهی است که این مفاهیم بنیادین اسطوره‌ای، ناخودآگاهانه زنان را به طبیعت نزدیک‌تر می‌کرد؛ گویی زمین خواهری است که باید به عشق تمام مراقبتش کرد و نگاه‌دارش بود. این دیدگاه، در بسیاری از آیین‌های کهن و معاصر، که زنان در انجام و اجرای آن‌ها نقش اصلی برعهده دارند و نیز در بسیاری از آیین‌های رازآموزانه دیده می‌شود. چنین دیدگاهی، به‌رغم تمامی تغییراتی که در جنبه‌ها و حوزه‌های گوناگون حیات بشر طی ادوار گوناگون تاکنون روی داده، همچنان پابرجا مانده است؛ تاجایی‌‌که امروزه، حس عمیق مسئولیت زنان به محیط زیست را در قالب‌ها و به‌صورت‌های گوناگون ـ از تشکل‌های مردم ـ نهاد ملی و بین‌المللی تا فعالیت‌های زنان مستقل و وب‌سایت‌های بین‌المللی مشهور تا همایش‌های جهانی می‌توان یافت. پژوهش حاضر، عمدتاً به بررسی روند ارتباط اسطوره‌ای زنان با محیط زیست، و نقش زنان به‌منزلة به میراث‌گذارندگان میراث معنوی محیط زیست برای نسل‌های آینده و شیوة حفظ و انتقال این میراث، به شیوه‌ها و روش‌ها‌یی که بدان‌ها اشاره شد می‌پردازد.

Women and Environment: From Yesterday’s Myth to Today’s Steps NGOs, Independent Activists, Websites and Weblogs, Conferences

English Abstract: Since very ancient times of human life, man has respected and praised existence of women as a holy symbol, owing to many similarities of ‘women’ with ‘the nature’ and ‘environment’. The similarities manifest themselves not only in myths relating to man’s birth, nourishment, and survival, but also in death myths. It is obvious that these fundamental mythological notions unconsciously approximated women to nature, as if the earth was a sister to be protected and guarded with all the love and affection. This viewpoint can be tracked in many ancient and contemporary rituals where women play the main role of performance, as well as in many secret-revealing rituals. Despite all the changes such viewpoint has made in various aspects of human life during different eras, it has survived to the extent that today women’s deep sense of responsibility towards environment can be observed in different forms and frameworks from national and international NGOs to activities of independent women and well-known international websites and global gatherings. The present study aims to study the trend of mythological relationship of women with the environment, as well as the role of women as testators of the spiritual heritage of the environment for future generations, and ways of maintenance and transmission of this heritage using the methods and approaches that have been pointed out.