چکیده فارسی: سنتِ دیرپای ستایشگری از آغاز ادب فارسی وجود داشت و مدیحهسرایی از جنبۀ رفتاری، عملی مردانه تلقی میشد و مردانِ شاعر یکهتاز میدان مدح بودند. در ادبیات زنان، بهندرت زنی شاعر در این حوزه دست به تجربه زده است. نخستین زنِ شاعری که شعری ستایشی در کارنامۀ خود دارد و برای نخستینبار ترکیببند سروده، زن بینامی است که شعرش در کتابی تاریخی ثبت شده است. او دخترِ حسامالدّینِ سالار مدیحهسرایی است که در آغازِ سدۀ هفتم قمری ترکیببند ستایشی در وصف عزالدین کیکاووس از سلاجقۀ روم سرود و به دربار پادشاه فرستاد و صله دریافت کرد. زنی که در ادبیات در بینامی خود به فراموشی سپرده شد و در تاریخ سلجوقیان نام و شعرش به یادگار ماند. در این مقاله کوشش بر این است تا با روش نقدِ تاریخنگر، فضای سیاسی ـ اجتماعی آن دوران بررسی شود و با رویکردی ادبی، نخستین شعر ستایشیِ زنانه و شیوۀ سرایش شعر او نقد شود و ضمن معرفی نخستین زنِ شاعر مدیحهسرا، شرایط شکلگیری اثر، هدف شاعر و تأثیر شعر او بر مخاطب از زاویۀ نگاه ممدوح مورد بررسی قرار گیرد
Who is the First Panegyrist Woman in Persian Poetry?
English Abstract: From the beginning of Persian literature there was an old tradition in Persian poetry to write panegyric poems. Traditionally only men wrote panegyric poems. No evidence can be found to substantiate that female poets wrote panegyric poems. In fact this was done only by male poets. In the history of Persian poetry, Hisam Addin Salar’s daughter was the first panegyrist poetess. Shehad nospecific name. She lived in the twelfth century A.D. and wrote a panegyric poem and dedicated to Seljuk king Ezeddin Keykavous. The king appreciated the poem by sending her a precious prize. No one knows why her name was omitted from the history of Persian literature. But her name and poem is mentioned in a book of history about Seljuk Dynasty. The present article discusses her literary role and elements of her poems.