نویسندگان:

هایده قره یاضی¹ .

¹دانشجوی دکتری جامعه شناسی فرهنگی دانشکده علوم اجتماعی، ارتباطات و رسانه، دانشگاه آزاد اسلامی واحد تهران مرکزی، تهران

چکیده فارسی: پژوهش حاضر باهدف بررسی جایگاه تدبیر منزل در میراث اخلاق فلسفی انجام شد. ‌‌بدین‌منظور کلیه آثار مکتوب در این موضوع به‌روش توصیفی- اسنادی بررسی شد و به این مسئله که در میراث اخلاق فلسفی متأثر از متون فلسفه اسلامی، ‌‌به مسائل اخلاقی حوزه خانواده چقدر توجه شده و این حوزه اخلاق فلسفی با چه کاستی‌هایی مواجه است، ‌‌پاسخ داده‌شد. ‌‌از‌این‌رو، ‌‌با پیگیری سیر تاریخی اخلاق خانواده در متون کهن اخلاقی و میراث اخلاق اسلامی تا دوره معاصر، ‌‌به بررسی ماهیت، ‌‌گستره موضوعات و روش‌های عملی‌سازی، ‌‌تصویری از اخلاق خانواده در نگاه فلسفی پرداخته شد. ‌‌نتایج بررسی‌ها نشان داد که مسئله اخلاق خانواده فقط ذیل بحث تدبیر منزل که ماهیت فلسفی دارد، ‌‌بیان شده است و برخی از عالمان اخلاقی با اقتباس از آثار فلسفی ارسطو و دیگر آثار همسو، ‌‌دیدگاه‌های اخلاقی حوزه خانواده را به‌شکل ممزوج با مباحث اخلاق فلسفی در برخی متون اخلاقی همچون فصول منتزعه، ‌‌تهذیب الاخلاق و اخلاق جلالی منعکس کرده‌اند. ‌‌همچنین نتایج بررسی‌ها نشان داد که از اواخر سده دهم هجری تاکنون حتی چنین رویکرد اقتباسی نسبت به حوزه خانواده در منابع اخلاقی و فلسفی وجود ندارد و رویکرد فلسفی که تا پایان سده ده ارائه شده است نیز نوآوری ویژه‌ای ندارد.

کلمات کلیدی: حکمت عملی ، تدبیر منزل ، : میراث اخلاقی ، ‌‌اخلاق فلسفی ، ‌‌اخلاق خانواده ، ‌‌اخلاق ناصری. ‌‌ .

The Place of Household Economy in the Heritage of Philosophical Ethics with a Critical Approach

English Abstract: The present research aimed to investigate the place of household economy in the heritage of philosophical ethics; thus, all related written sources were reviewed with a descriptive-documentary method. ‌‌The questions of how much attention was paid to the moral issues of family in the heritage of philosophical ethics influenced by the texts of Islamic philosophy, and of what shortcomings this field of philosophical ethics faces were answered. ‌‌Therefore, the nature, scope of subjects, and methods of implementation of the family ethics were analyzed, and a picture of that in a philosophical perspective was presented by following the historical trend of family ethics in ancient moral texts and the heritage of Islamic ethics until the contemporary period. ‌‌The results showed that the issue of family ethics has been expressed only under the issue of household economy, which has a philosophical nature, and some scholars of ethics, by adapting Aristotle's philosophical works and other related works, have mixed family views with philosophical ethics and have reflected them in some moral texts such as abstract chapters, refinement of ethics, and glorious ethics. ‌‌In addition, according to the results, there is not even such an adapted approach to the family in moral and philosophical texts, from the end of the tenth century AH until now, and the philosophical approach that has presented until the end of the tenth is not particularly innovative. ‌‌