نویسندگان:
محمود محمدیان1 .1دانشیار گروه مدیریت بازرگانی، دانشکده مدیریت و حسابداری، دانشگاه علامه طباطبائی، تهران، ایران.
چکیده فارسی: خانواده دیرینه‌ترین و باهویّت‌ترین نهاد اجتماعی است. در ایران و به‌ویژه با ظهور اسلام به این نهاد اجتماعی توجّه ویژه‌ای شده‌است. حقوق خانواده شعبه‌ای از علم حقوق با هدف تنظیم روابط خانوادگی و تعیین حقوق و تکالیف مربوط به خانواده است. از جمله نمودهای حقوق خانواده، حقوق زوجین در قبال همدیگر است. از گذشته‌های دور اندیشة رعایت حقوق زن و مرد از باورداشت‌های مردمان ایران‌زمین بوده است. ادبیات به عنوان زبان گویای مردمان آن روزگاران، این اندیشه‌ها را در قالب نظم و نثر برای آیندگان به میراث گذاشته است. اندیشمندان و سخنوران فارسی‌زبان تحت تأثیر آموزه‌های ایرانی ـ اسلامی بسیاری از مظاهر حقوق خانواده را در آثار خود بازنموده‌اند. مقالة حاضر به روش توصیفی ـ تحلیلی، حقوق خانواده را در ادبیّات فارسی بررسی و این فرضیه را اثبات نمود که سخنوران فارسی‌زبان با توجه به اشراف و احاطه‌ای که بر مبادی حقوق بشری مندرج در فقه و حقوق اسلامی داشته‌اند، در سطحی بسیار گسترده این مبادی و مظاهر آن را در کلام خویش منعکس نموده‌اند. یافته‌های این پژوهش نشان می‌دهد که سخنوران فارسی‌زبان به حقوق زوجین هم از نظر روحی ـ روانی و اخلاقی و هم از نظر مادی توجه ویژه‌ای داشته‌اند.
The Importance of Family's Rights in Persian Traditional Literature with an Approach to Couples' Rights
English Abstract: From a long time ago, the thought of respecting women's and men's rights has been one of the beliefs of the Iranian people who have inherited these thoughts in the form of poetry and prose for future generations. The present research was conducted with the purpose of investigating couples' rights in Persian traditional literature by a descriptive-analytical method. A comparative study on the legal-jurisprudential laws in the contemporary legal books and Persian poetry and prose works (from the fourth century AH to the contemporary century) confirmed the hypothesis that Persian-speaking speakers due to their knowledge on the principles of human rights, cited in Islamic jurisprudence and law, reflected these principles and their manifestations in their words. The findings showed that Persian-speaking speakers properly took into consideration women's rights as wives, men's rights as husbands, and their common rights, both materially and morally-mentally, and reflected them in their works that it demonstrated their attempts for strengthening the foundation of family; perhaps, today, this is an issue to which less people pay attention.